Mono 1[redakti]
Ruse
Алтынъ самъ ворота отпираетъ и путь очищаетъ. Алтыномъ воюютъ, алтыномъ потчуютъ, а безъ алтына горюютъ. Родись, крестись, женись, да умирай — все денежки давай. (См. Богатство. Грошъ. Денежка).
Pole
Pieniądze wszystkiego dokażą. Nie boisię przypadku, kto ma pieniędzy w dostatku. Pieniądze życie, pieniądze śmierć. Co się rusz, to pieniędzmi prusz. Za pieniądze ksiądz się modli; za pieniądze ludzie podli. Za pieniądze szabas.
France
Clef d’or passe partout. Monnaie fait tout. Argent comptant porte médecine. Qui a de l’argent, a des pirouettes. Le nerf de bétail est pécune. Des mains vides, vide prière.
Germane
Goldener Hammer bricht eisernes Thor. Geld behält das Feld und spielt den Meister in der Welt. Selig sind die Reichen, alles muß ihnen weichen.
Esperante
Mono plenumas ĉiujn oficojn. Plej certa laboro — laboro per oro. Por la mono pastra preĝo, por la mono romp’ de leĝo. Naskiĝu, edziĝu kaj mortu — ĉiam monon alportu. Al tiu ĉio cedas, kiu monon posedas.
Mono 2[redakti]
Ruse
Добръ Мартынъ, коли есть алтынъ; худъ Романъ, коли пустъ карманъ. Есть брага да пирожки, такъ есть и дружки; жалѣть мѣшка, не видать дружка. Скатерть со стола — и дружба сплыла.
Pole
Póty krewni nas szanują, póki u nas fundusz czują; a gdy pusto w kieszeni, przyjaciel się odmieni. Niema brata, gdy strata. jak chleb z torby wyjem, to torbę kijem.
France
Du riche, heureux et opulent, chacun est ami et parent. Quand l’argent roule, tout va bien: quand ma bourse ne dit mot, le monde m’appelle sot. Qui n’a rien, n’est rien. A table bien servie, beaucoup d’amis. Ami de table est bien variable. Ami de bouche ne vaut pas un pied de mouche.
Germane
Siedet der Topf, so blüht die Freundschaft; hat der Beutel die Auszehrung, so bekommen die Freunde die Schwindsucht. So lange der Esel trägt, ist er dem Müller wert. Freunde in der Not gehen hundert auf ein Lot.
Esperante
Apud plena manĝotablo ĉiu estas tre afabla. Sako ne sonas — amiko ne konas. Kiu havas oron, havas honoron. Riĉulo havas grandan parencaron. Kiu havas nenion, estas nenio. Venas profito — venas merito.
Avareco[redakti]
Ruse
Пожалѣть алтына, потерять полтину. Богу жаль куря, а чортъ возьметъ порося. (См. Скупой).
Pole
Skąpego dwa razy głowa boli. Skąpiec dla drugiego zbiera, a sam głodem umiera. Skąpców zbiory dzieci tracą.
France
Autant dépense chiche que large. Le diable prend ce qu’on ôte à Dieu.
Germane
Was man spart für den Mund, frißt Katz’ und Hund. Was man Gott entzieht, fällt dem Teufel zu. Auf den Sparer folgt der Zehrer.
Esperante
Kiu domaĝas groŝon, perdas la tutan poŝon. Avarulo pagas duoble. Patroj avaras, infanoj malŝparas.Dio ne ricevis, diablo forlevis.
Profito[redakti]
Ruse
Работнику алтынъ, подрядчику полтина. (См. Горе. — Медвѣдь).
Pole
Krowę za rogi trzyma, a drugi ją doi.
France
Les chevaux courent les bénéfices, et les ânes les attrapent.
Germane
Der Esel trägt das Korn in die Mühle und bekommt nur die Spreu.
Esperante
Petro kornojn tenas, Paŭlo lakton prenas.
Ŝtelo[redakti]
Ruse
Алтыннаго вора вѣшаютъ, полтиннаго чествуютъ.
Pole
Małych złodziejów wieszają, a wielkim się kłaniają.
France
Les grands larrons font pendre les petits.
Germane
Kleine Diebe hängt man, große läßt man laufen.
Esperante
Groŝon ŝtelis — ho, ŝtelisto! milojn ŝtelis — financisto. Ŝteletiston oni batas, ŝtelegiston oni ŝatas.
Malriĉo[redakti]
Ruse
Кто не богатъ, тотъ и алтыну радъ. Бѣдному кусокъ, за цѣлый ломотокъ.
Pole
I płotka dobra, kiedz szczupaka nie masz. Gdy nie mamy co kochamy, trzeba kochać to co mamy.
France
Au pauvre oeuf vaut un boeuf.
Germane
Der Arme muß genügsam sein. Lieber etwas, als gar nichts. Lieber ein kleiner Fisch, als nichts auf dem Tisch.
Esperante
Por riĉulo fasto — por malriĉulo festo. Pli bona io ol nenio. Al malriĉulo ovo kiel al riĉulo bovo.
