Riĉo 1[1][redakti]
Ruse
Богатый бѣдному не братъ. Пѣшій конному не товарищъ. Зимѣ да лѣту союзу нѣту.
Pole
Ubogiego i swoi nie znają. Oliwa nie brata się z wodą. Z bogatym jak z ogniem: zdaleka — nie zagrzejesz, a z blizka się spalisz.
France
Pauvreté n’a point de parenté. C’est le pot de terre contre le pot de fer.
Germane
Arme Leute kennt niemand. Öl und Wasser lassen sich nicht vermischen.
Esperante
Ne estas piediranto kolego al rajdanto. Malriĉulo parencojn ne havas. Riĉulo kiel fajro proksime bruligas, malproksime ne varmigas. Por pot’ argila poto fera estas najbaro danĝera.
Riĉo 2[redakti]
Ruse
Богатый рожу бережетъ, а бѣдный — одежду. (См. Близкій: Родъ да племя).
Pole
Najbliższe, najmilsze. Koszula kości otula.
France
Ma pean m’est plus proche que ma chemise.
Germane
Das Hemd ist näher als der Rock.
Esperante
Riĉa zorgas pri ĉampano, malriĉa pri pano.
Riĉo 3[redakti]
Ruse
Мужикъ богатый, что быкъ рогатый. Кто богатъ, тотъ и рогатъ. Богатство спѣси родня. (См. ниже: Залѣзъ въ богатство).
Pole
Chłop bogaty, co byk rogaty. Kto ma worki pełne, nie obwija słów w bawełnę. Szczęście ma rogi, bieda ma nogi.
France
Vilain enrichi, ne connaît ni parent, ni ami. Abondance est voisine d’arrogance. Fortune est nourrice de folie.
Germane
Reichtum und Stolz wachsen auf einem Holz. Geld im Säckel dutzt den Wirt.
Esperante
Riĉeco estas frato de fiereco. Riĉulo havas kornojn, malriĉulo dornojn. Riĉulo veturas, malriĉulo kuras.
Akiro[redakti]
Ruse
Кто въ 20 лѣтъ не уменъ, въ 30 не женатъ и въ 40 не богатъ, тому нечего ждать. (См. Выбирать).
Pole
Do 30 lat człowiek żeni się sam; po 30 ludzie go żenią, a po 40 żeni go diabeł.
France
Qui ne prend son aventure quand il peut, ne l’aura pas quand il veut. Qui trop choisit, prend le pire. Qui refuse, muse.
Germane
Wer die Gelegenheit versäumt, dem wendet sie den Rücken zu. Wer Rosen nicht im Sommer bricht, der bricht sie auch im Winter nicht.
Esperante
Kiu ne akiras, kiam li povas, tiu poste deziras, sed jam ne retrovas. Tro elektema ricevas nenion. Pli bona — estas malamiko de bona. Ŝiru rozojn en somero, ĉar en vintro ili ne estos.
Riĉo 4[redakti]
Ruse
Пусти душу въ адъ, такъ будешь богатъ. Въ аду не бывать, богатства не наживать.
Pole
Kto się prędko zbogaci, duszą to przypłaci. Chcesz zostać bogatym, zrób się kpem na lat kilka.
France
Petite conscience et grande diligence font l’homme riche en Valence.
Germane
Viel Fleiß und wenig Gewissen macht den Beutel voll. Wer reich werden will, muß eine Zeit lang seine Seele hinterm Kasten werfen.
Esperante
Tro rapida riĉiĝo diablon ĝojigas. For konscienco, venos potenco. Fasto kaj preĝo riĉecon ne donas.
Doto[redakti]
Ruse
Не съ богатствомъ жить, а съ человѣкомъ. За богатствомъ пойдешь, добра не наживешь.
Pole
Choćby koza biała, aby posag miała? Bogactwa przodkują, cnoty ustępują.
France
Tel fiance, qui n’épouse pas. Contentement passe richesse.
Germane
Ist das Geld die Braut, so taugt die Ehe selten etwas. Reichtum vergeht, Tugend besteht.
Esperante
Oni vivas ne kun mono, sed kun persono. Granda doto kaj oro, sed mankas la koro. Doto koron ne varmigas.
Riĉo 5[redakti]
Ruse
Ни конь безъ узды, ни богатство безъ человѣка.
Pole
Lepiej człowiek bez pieniędzy, niż pieniądze bez człowieka.
France
Mieux vaut pauvre et homme de bien, que riche et ne valoir rien.
Germane
Wie das Pferd den Zügel, verlangt der Reichtum Verstand.
Esperante
Riĉeco sen gvido kiel ĉevalo sen brido. Pli bona homo sen mono, ol mono sen homo.
Povo[redakti]
Ruse
Не богатъ, а тароватъ. Чѣмъ богатъ, тѣмъ радъ. Чѣмъ хата богата, тѣмъ рада. Что въ печи, то на столъ мечи.
Pole
Więcej gościnności, niż zamożności Chęć za uczynek się bierze. Czem chata bogata, tem rada.
France
Plus de volonté, que de fait. Bon visage d’hôte vaut mieux que sauce et rôti. Bon accueil vaut bien un mets. La bonne volonté est réputée pour le fait.
Germane
Ein freundlich Gesicht, das beste Gericht. Mit dem guten Willen vorlieb nehmen. Den guten Willen für die That annehmen. Was Küche und Keller vermögen.
Esperante
Riĉa preparo, sed povo avara. Kion mi povas, tion mi elŝovas. Nur pano kun fromaĝo, sed afabla vizaĝo.
Infano[redakti]
Ruse
У богатаго телята, а у бѣднаго ребята. Ждалъ убогій теленка, далъ Богъ ему ребенка. (См. Ждать).
Pole
Ubogiemu dzieciątko, bogatemu cielątko. Nim z bogatego puch, to z biednego duch.
France
Au riche homme souvent sa vache vèle, et du pauvre le loup le veau emmène.
Germane
Reiche haben die Rinder, Arme die Kinder. Hoffen und Harren macht manchen zum Narren; jedoch mit Harren und Hoffen hat mancher getroffen.
Esperante
Bovidon mi atendis, infanon Dio sendis. Al malriĉulo infanoj ne mankas.
Ŝuldo[redakti]
Ruse
У богатаго мужика всѣ въ долгу, а у богатаго барина все въ долгу. (См. Баринъ).
Pole
Dostojni dłużnicy, źli płatnicy. Choruje na kieszeń i obiecuje na jesień.
France
Un riche vilain est plus gros qu’il ne doit; un riche gentilhomme doit plus qu’il n’est gros.
Germane
Ein reicher Bauer hat viel Schuldner, ein reicher Edelmann ist Vielen Schuldner.
Esperante
Vilaĝano kreditas, vilaĝestro pruntas. Festeno kaj ĉaso kaj da ŝuldoj amaso.
Riĉo 6[1][redakti]
Ruse
Сила и слава богатству послушны. Съ сильнымъ не борись, съ богатымъ не тягайся. Горшку съ котломъ не биться. (См. Алтынъ. — Золото).
Pole
Siła i pieniądze wiele mogą. Bogatemu każdy folguje. Kto bogat, ten mi brat.
France
Monnaie fait tout. Contre le pot de fer se brise le pot de terre. Contre cognée, serrure ne peut.
Germane
Dem Starken und dem Reichen muß alles weichen. Mit großen Herren ist nicht gut Kirschen essen. Mit großen Herren — seidene Worte.
Esperante
Al mono kaj forto humiliĝas la sorto. Ju pli da havo, des pli da pravo.
Riĉo 7[redakti]
Ruse
Залѣзъ въ богатство, забылъ и братство. Залетѣла ворона въ высокія хоромы.
Pole
Honory zmieniają humory. Ciężki z sługi pan. Nie ma gorszego tyrana, kiedy się chłop dostaje na pana. Wysokie progi na moje nogi.
France
Les honneurs changent les mœurs. Il n’est orgueil que de pauvre enrichi.
Germane
Wächst die Ehre spannenlang, wächst die Thorheit ellenlang. Demütiger Mönch, hoffärtiger Abt.
Esperante
Kiu riĉiĝas, tiu fieriĝas. Sklavo kun forta mano estas plej granda tirano. Se malriĉulo sukcesas, li ĉiujn forgesas. Al sklavo mon’ ne estas savo — li ĉiam restas sklavo.
