Paĝo:Kropotkin - La Salajro, 1914, Ivanski.pdf/11

El Vikifontaro
Ĉi tiu paĝo estas provlegita

Ni scias kion oni nin respondos. Oni parolos al mi pri „socialismo scienca”. Oni citos burĝajn ekonomiistojn — kaj Marx ankaŭ — por pruvi ke la skalo de la salajroj havas sian ekzistrajton, ĉar la „laborforto” de la inĝeniero estos pli kostinta al la socio ol la „laborforto” de la fosisto. Efektive, ĉu la ekonomiistoj ne penis pruvi al ni, ke se la inĝeniero estas pagata dudekoble pli ol la fosisto, tio estas ĉar la „necesaj” elspezoj por fari inĝenieron estas pli grandaj ol tiuj necesaj por fari fosiston. Vere! Tio estas necesa, trudinte al si la sendankan taskon pruvi ke la produktoj sin interŝanĝas proporcie al la kvanto de laboro socie necesa por ilia proporcio. Sen tio, la valorteorio de Ricardo, por si de Marx reakceptita, ne povus sin plien pravigi.

Sed ni havas mian opinion pri tio. Ni scias ke se la inĝeniero, la scienculo kaj la kuracisto estas hodiaŭ pagataj dek- aŭ centoble pli ol la laboristo, tio ne estas pro la „produktadelspezoj” je tiuj sinjoroj. Tio estas pro la edukadmonopolo. La inĝeniero, la scienculo, la kuracisto tute simple ekspluatas la kapitalon — ilian privilegion — same kiel la burĝo ekspluatas fabrikejon, aŭ la nobelulo ekspluatis diplomon pri sia deveno. La diplomo universitata estas anstataŭinta la naskiĝdokumenton de nobelulo de la reĝimo antikva.

Sed la patrono paganta la inĝenieron dudekoble pli ol la laboriston, kalkulas tute simple: se la inĝeniero povas je la produktado elŝpari por li cent mil spesmilojn pojare, tiam li pagas lin dudek mil spesmilojn. Kaj kiam li vidas iun laboristobserviston komprenantan igi la laboristojn „ŝviti”, kiu ekonomias dek mil spesmilojn je la manlaboro, tiam li rapidas proponi al li du aŭ tri mil spesmilojn pojare. Li ĵetas mil spesmilojn kie li esperas gajni dek mil, kaj tio estas la esenco de la reĝimo kapitalista.

Ke oni ne parolu al ni pri la produktadelspezoj je labor-