Maria/Ĉapitro LIII

by Jorge Isaacs

Ĉapitro LII

Indekso : Maria de Jorge Isaacs Tradukita de Andrés Turrisi, Detlef Karthaus kaj Ruben' Torres Ĉapitro LIII

Ĉapitro LIV

Tradukata ekde 2005.

LIII

A las once de la noche del veintinueve me separé de la familia y de María en el salón. Velé en mi cuarto hasta que oí el reloj dar la una de la mañana, primera hora de aquel día tanto tiempo temido y que al fin llegaba; no que­ría que sus primeros instantes me encontrasen dormido.

Je la dekunua horo de la nokto de la dudek naŭa mi apartiĝis de la familio kaj de Maria en la salono. Mi restis sendorma en mia ĉxambro ĝis mi aŭdis la horloĝon sonorigi la unuan de la mateniĝo, unua horo de tiu tago tiomtempe timata kaj kiu fine estis alvenanta; mi ne volis ke ĝiaj unuaj momentoj trovu min dormanta.

Con el mismo traje que tenía me recosté en la cama cuando dieron las dos. El pañuelo de María, fragante aún con el perfume que siempre usaba ella, ajado por sus manos y humedecido con sus lágrimas, recibía sobre la almohada las que rodaban de mis ojos como de una fuente que jamás debía agotarse.

Kun la sama vesto kiun mi porti mi kuŝiĝis sur la liton je la dua. La tuko de Maria, ankoraŭ odoranta per la parfumo kiun ŝi ĉiam uzadis, ĉifita de ŝiaj manoj kaj humidiĝita per ŝiaj larmoj, ricevadis sur la kusenon tiujn kiuj ruladis el miak okuloj kiel el fonto neniam elĉerpiĝonta.

Si las que derramo aún, al recordar los días que precedieron a mi viaje, pudieran servir para mojar esta pluma al historiarlos; si fuera posible a mi mente tan sólo una vez, por un instante siquiera, sorprender a mi corazón todo lo doloroso de su secreto para revelarlo, las líneas que voy a trazar se­rían bellas para los que mucho han llorado, pero acaso funestas para mí. No nos es dable deleitarnos por siempre con un pesar amado: como las de do­lor, las horas de placer se van. Si alguna vez nos fuese concedido detenerlas, María hubiera logrado hacer más lentas las que antecedieron a nuestra des­pedida. Pero, ¡ay!, ¡todas, sordas a sus sollozos, ciegas ante sus lágrimas, volaron, y volaban prometiendo volver!

Se tiujn kiujn ankoraŭ mi verŝas rememorante la tagojn antaŭajn al mia forvojaĝo, povus taŭgi por inki la plumon dum mi rakontas pri ĉi tiuj; se al mia menso eblus eĉ ununuran fojon, kvankam dum unu sola momento, eltiri el mia koro ĝian tutan doloran sekreton por ĝin malkaŝi, la liniojn kiujn mi estas skizonta estus belaj por tiuj kiuj multe ploris, sed eble fatalaj por mi. Ne eblas al ni por ĉiam delektiĝi per iu amata aflikto: samkiel la bedaŭraj, la plaĉaj horoj forfuĝas. Se iam oni koncedus al ni reteni ilin, Maria estus sukcesinta igi pli malrapidaj tiujn kiuj antaŭis nian adiaŭon. Sed ha! ĉiuj, surdaj al ŝiaj plorsingultoj, blindaj antaŭ ŝiaj larmoj, forflugis, kaj flugadis promesante reveni!

Un estremecimiento nervioso me despertó dos o tres veces en que el sueño vino a aliviarme. Entonces mis miradas recorrían ese cuarto ya des­mantelado y en desorden por los preparativos de viaje, cuarto donde esperé tantas veces las alboradas de días venturosos. Y procuraba conciliar de nuevo el sueño interrumpido, porque así volvía a verla tan bella y ruborosa como en las primeras tardes de nuestros paseos después de mi regreso; pensativa y callada como solía quedarse cuando le hacía mis primeras confidencias, en las cuales casi nada se habían dicho nuestros labios y tanto nuestras miradas y sonrisas; confiándome con voz queda y temblorosa los secretos infantiles de su castísimo amor; menos tímidos al fin sus ojos ante los míos, para dejar­me ver en ellos su alma a trueque de que le mostrase la mía... El ruido de un sollozo volvía a estremecerme: ¡el de aquel que mal ahogado había sa­lido de su pecho esa noche al separarnos!

Iu nerva ektremo vekis min du aŭ tri fojojn kiam la dormo sukcesis kvietigi min. Tiam miaj rigardoj esploradis tiun ĉambron jam malplenigitan kaj senordan pro la vojaĝpreparoj, ĉambron en kiu mi atendis tiomajn fojojn la aŭrorojn de tagoj feliĉaj. Kaj mi klopodadis denove akiri la dormon interrompitan, ĉar tiamaniere mi revidadis ŝin tiom bela kaj pudora kiel okaze de la unuaj vesperoj de niaj promenoj post mia reveno hejmen; enpensa kaj silenta kiel ŝi kutimis fariĝi kiam mi faradis al ŝi miajn unuajn konfidencojn, en kiuj preskaŭ nenion estis interdirintaj niaj lipoj kaj tiom multe niaj rigardoj kaj ridetoj; konfidante al mi kun voĉo mallaŭta kaj trema la infanajn sekretojn de sia ĉastega amo, kun siaj okuloj fine malpli timidaj antaŭ la miaj, por lasi al mi vidi en ili sian animon por ke mi reciproke montru al ŝi la mian... La bruo de unu plorsingulto denove tremigadis min: la bruo de tiu kiu malbone sufokita estis elirinta el ŝia sino tiun nokto ĉe nia disiĝo!

No eran las cinco todavía cuando después de haberme esmerado en ocul­tar las huellas de tan doloroso insomnio, me paseaba en el comedor, oscuro aún. Muy pronto vi brillar luz en las rendijas del aposento de María, y luego oí la voz de Juan que la llamaba.

Jam antaŭ ol la kvina kaj post granda zorgado kaŝi la spurojn de tiom doloriga sendormo, mi promenadis en la koridoro, ankoraŭ obskura. Tre baldaŭ mi vidis brili lumo tra la fendoj de la ĉambro de Maria, kaj poste mi aŭdis la voĉon de Johano kiu vokis ŝin.

Los primeros rayos del sol al levantarse, trataban en vano de desgarrar la densa neblina que como un velo inmenso y vaporoso pendía desde las crestas de las montañas, extendiéndose flotando hasta las llanuras lejanas. Sobre los montes occidentales, limpios y azules, amarillearon luego los tem­plos de Cali, y al pie de las faldas blanqueaban cual rebaños agrupados, los pueblecillos de Yumbo y Vijes.

La unuaj radioj de la suno ĉe la leviĝo vane penadis disŝiri la densan nebulon kiu simile al vualo senlima kaj vapora pendadis el la pintoj de la montoj, ŝvebe sterniĝante ĝis la malproksimaj ebenaĵoj. Sur la okcidentaj montoj, puraj kaj bluaj, poste flavecis la temploj de Kalio, kaj piede de la flankoj sin montris blankaj kiaj arigitaj gregoj la vilaĝoj Jumbo kaj Viĥes.

Juan Angel, después de haberme traído el café y ensillado mi caballo negro, que impaciente ennegrecía con sus pisadas el gramal del pie del na­ranjo al que estaba atado, me esperaba lloroso, recostado contra la puerta de mi cuarto, con las polainas y los espolines en las manos: al calzármelas, su lloro caía en gruesas gotas sobre mis pies.

Johano Anĝelo, post alporti al mi la kafon kaj seli mian nigran ĉevalon, kiu senpacience nigrigadis per siaj tretoj la herbon sub la oranĝ-arbo al kiu ĝi estis ligita, atendadis min plorema, apogita al la pordo de mia ĉambro, kun la gamaŝoj kaj la spronetoj enmane: surmetante ilin al mi, lia ploro faladis per egaj gutoj sur miajn piedojn.

—No llores —le dije, dando trabajosamente seguridad a mi voz—: cuan­do yo regrese, ya serás hombre, y no te volverás a separar de mí. Mientras tanto, todos te querrán mucho en casa.

—Ne ploru —mi diris al li, penante doni firmecon al mia voĉo—: kiam mi revenos, vi jam estos plenkreskulo, kaj ne plu apartiĝos de mi. Dume, ĉiuj amos vin multe en la hejmo.

Era llegado el momento de reunir todas mis fuerzas. Mis espuelas reso­naron en el salón, que estaba solo. Empujé la puerta entornada del costurero de mi madre, quien se lanzó del asiento en que estaba a mis brazos. Ella co­nocía que las demostraciones de su dolor podían hacer flaquear mi ánimo, y entre sollozo y sollozo trataba de hablarme de María y de hacerme tiernas promesas.

Estis alveninta la momento kunigi ĉiujn miajn fortojn. Miaj spronoj resonis en la salono, kiu estis vakua. Mi puŝis la pordon duonfermitan de la kudro-cambro de mia patrino, kiu sin ĵetis el la sidilo kiun ŝi okupis al miaj brakoj. Ŝi sciis ke la elmontroj de sia ĉagreno povus febligi mian animon, kaj inter singulto kaj singulto ŝi klopodis paroli al mi pri Maria kaj fari al mi tenerajn promesojn.

Todos habían humedecido mi pecho con su lloro. Emma, que había sido la última, conociendo qué buscaba yo a mi alrededor al desasirme de sus brazos, me señaló la puerta del oratorio, y entré a él. Sobre el altar irradiaban su resplandor amarillento dos luces: María, sentada en la alfombra, sobre la cual resaltaba el blanco de su ropaje, dio un débil grito al sentirme, volviendo a dejar caer la cabeza destrenzada sobre el asiento en que la tenía reclinada cuando entré. Ocultándome así el rostro, alzó la mano derecha para que yo la tomase: medio arrodillado, la bañé en lágrimas y la cubrí de caricias; mas al ponerme en pie, como temerosa de que me alejase ya, se levantó de súbito para asirse sollozante de mi cuello. Mi corazón había guardado para aquel momento casi todas sus lágrimas.

Ĉiuj estis humidigintaj mian bruston per sia ploro. Emma, kiu estintis la lasta, sciante kion mi estis serĉanta ĉirkaŭ mi kiam mi liberigis min de ŝiaj brakoj, indikis al mi la pordon de la kapelo, kaj mi eniris en ĝin. Sur la altaro radiadis sian duonflavan splendon du lumiloj: Maria, sidante sur la tapiŝo, sur kiu reliefiĝis la blankeco de ŝiaj vestoj, eligis debilan krion kiam ŝi sentis min, kaj denove lasis fali la senplektan kapon sur la sidilon sur kiu ŝi tenis ĝin apoge klinita kiam mi eniris. Kaŝante tiamaniere al mi la vizaĝon, ŝi levis la dekstran manon por ke mi prenu ĝin: duone surgenue, mi banis ĝin per larmoj kaj ĝin kovris per karesoj; sed kiam mi ekstaris, kvazaŭ timante ke mi jam foriru ŝi leviĝis subite por alkroĉi sin singultante al mia kolo. Mia koro estis gardinta por tiu momento preskaŭ ĉiujn siajn larmojn.

Mis labios descansaron sobre su frente… María, sacudiendo estremecida la cabeza, hizo ondular los bucles de su cabellera, y escondiendo en mi pecho la faz, extendió uno de los brazos para señalarme el altar. Emma, que acababa de entrar, la recibió inanimada en su regazo, pidiéndome con ademán suplicante que me alejase. Y obedecí.

Miaj lipoj apogiĝis sur ŝian frunton… Maria, skuante timigita la kapon, ondigis la buklojn de sia hararo, kaj kaŝante la vizaĝon sur mian bruston, etendis unu el la brakoj por indiki al mi la altaron. Emma, kiu estis ĵus enirinta, ricevis ŝin senkonscia sur sian sinon, kaj samtempe per peteganta gesto invitis min foriri. Kaj mi obeis.