Estis, en la fumplena fabrikejo, tra la blua lumo falinta el la vitrokadroj kaj la fulma invadego vomita de la fornoj, estis ĉiaj febroj: klakado de la kupraj stangetoj ruĝaj sur la grasaj benkoj; perfidema murmuro de la motoroj; kriegado de la segiloj; spiregado de la vagonetoj direktantaj al la kontrolo la brilajn ringojn; surda ronkado de la blovmaŝinoj; martelado obstina de la pistiloj; timegindaj vibradoj de la akvopremiloj.
Estis precipe, apud tiuj du fornoj kies pordoj ne povis konservi la pezan fumon, la infera bruado de la lamenigiloj, kiuj aŭdigis, plej base, la veran fundamentan muzikon, la bazajn agordojn; kvazaŭ la skizon mem de tiu florado da bruoj venantaj skribi sin per malpezaj notoj akutaj de satana melodio.
Kaj tie, apud tiuj lamenigiloj, la viroj brilnudbruste kuris, kuradis. La pordo por elŝarĝado de la forno glitis balanciĝante; unu el ili, la vizaĝo lavata de lumo, alkaptis la stangon rozkoloritan en la fajro, ĝin trenis al la cilindroj kun palaj rebriloj; la alia, laŭ daŭra movado, ĝin puŝis al la komenco de la kanelaĵo senkompata kiu ĝin ensorbis per kvazaŭa ŝultropuŝo monstreca. Aliflanke, lia kunlaboranto pinĉis la forkureman beston por ĝin oferi al pli malampleksa faŭko. Kaj kvinfoje sama lukto kontraŭ la nerva serpento ora okazis. Laste, malvarma, mortigita, la metalo ĝemis sub la segilo, en furiozado de fajreroj.
Dudekfoje oni diris al Julio, kiu estis kun ni, ke li faras danĝeran ludon saltante tiel sur la glata ferplanko kie eniĝas la stango. Sed Julio respondis per sia malobeema valona[1] lingvo:
— “Se ci tie-ĉi devas morti, ci ne mortos aliloke!“
Kaj li aldonis:
— “Tio estas la sorto!“
Ofte inter du desegnetoj mi iris ĉeesti tiun inferan turniron, hipnotizata, elŝirata el mi mem de tiu ruĝa ŝtormo kie la maŝino vinktas al sia senkompata artifika vivo la kreaĵojn sentemajn kaj amantajn.
Tiu-ĉifoje mi estis signinta al Julio, pasante, per rideto signifanta: “Tiu malbenita maŝino nin malhelpas diri bonan tagon, sed nenio estas, la koro havas tiun intencon!“ Kaj mi memoras, kion al mi diris Julio la unuan fojon, kiam mi lin estis revidinta, kiam li manĝis sian supon varmigitan sur la fornangulo, kun netradukebla prononca maniero: “Kiam mi havis mian folion por veni ĉiu, mi estis plenkontenta, ci divenas!“
Kaj tiun fojon mi estis ĝuste serĉanta la specialiston, sin
okupantan pri tiuj lamenigiloj, Alberton, bonan homon kun kiu mi estis
- ↑ Valonio — sudbelgia regiono.
