Adèle Kamm/La medio
Paĝo:Seippel - Adèle Kamm, 1914, De Saussure.pdf/17 almenaù interconsentis, neniam disighi unu de la alia. Tiun promeson ili plenumis. Rey estis vundata, caj Kamm, anstataù secvi la forflugantaron, restis apud li. Ambaù farighis captitoj, caj tio savis al ili la vivon, char tuta roto ilia pereis pro frosto, malsato aù batoj de la Cozacoj. Post cvinjara mallibereco en Riga, cie ili estis devigataj perforte labori en la haveno, la Vaùdana capitano caj la Glarusana serghento, chiam nedisigeblaj, revenis hejmen cune caj sin instalis en Laùzano. Kamm achetis la Hotelon de l’Stelo, ciu per lia inteligenta administrado prosperadis caj farighis Hotelo de l’Granda Ponto, plej multclienta en Laùzano. Je lia morto postlasis li la hotelon al siaj tri infanoj, du filoj caj unu filino. Dum celca tempo chiuj tri sin ocupis cune pri tiu entrepreno. El patra flanco Adèle Kamm originis de unu el tiuj honestaj hotelestraj familioj, personoj laboremaj caj spertaj, ciajn oni trovas multajn en Svislando. Ni constatos, ce shi heredis celcajn el iliajn practicaj cvalitoj.
Pli ol unu Laùzanano ancoraù memoras pri shia patro, Henri Kamm, homo tute honesta caj bonanima, ci uchiam conservis la ghentilajn manierojn de la pasinta tempo. Li havis veran pasion al matematico. Li do volonto çedis al siaj gefratoj sian bienparton de la hotelo, por sin tute dedichi al siaj caraj studoj. Ciam li estis cvindecoc-jara, li edzighis cun la filino, multe pli juna ol li, de sia intima amico Borgeaud, ex- « federaçia colonelo » caj directoro de la Cantona Biblioteco. La Borgeaud familianoj estas laùdire Savojanaj Calvinanoj rifughintaj en la Vaùdan landon post la triumfo de la Contraù-Reformaçio de Sancta Françisco de Salles. Oni ancaù çitas en tiu familio rimarcindajn exemplojn de longviveço. Adèle Kamm havis do neordinarajn praulojn. Cunigita cun morala forto, ciu suprenlevis shin super shi mem, shia potença vivpovo ebligis, ce shi contraùstaru al la malsano per necredebla energio.
Oni diras, ce preçipe al sia avo Constant Borgeaud shi morale similis. Li estis plej originala caj populara homo en tiu charma duoncampara urbeto Laùzano, ciun ni conadis caj amadis. Ciom alia ghi estas nun! La « colonelo » – oni cutimis nomi lin tiel[1] – estis loca tipo tre caracteriza, cian oni prescaù plu ne rencontas en niaj crescintaj urboj, cie la reliefo de la personeço eluzighas simile al tiu de la moneroj, rulighintaj tro ofte sur la vendotabloj. Antau chio li estis soldato. Cun grandanima caj cavalira spirito li en sia junagha tempo shatis aventurojn. En 1848, ciam la Italoj ribelis contraù la Aùstria registaro, oferis li sian tutan posedazhon, por varbi en Laùzano corpuson de memvoluloj. Che la capo de sia tachmento, sur Montpasejo Tonal, li curaghe elportis la renconton al la Aùstrianoj caj baris al ili la vojon, ghis ciam post la malvenco de Custozza estis al li ordonite, forlasi sian postenon. De la colonelo Adèle Kamm heredis sendube sian caracteron entuziasman caj cvazaùviran. Shi tre shatis la metaforojn militistajn. « Veterana soldato » sherçe nomis shin shiaj patrino caj fratino. Caj shi mem, post chiu nova ataco de la malsano, ripetis gaje: « Mi estas veterano, reveninta de oftaj militiroj cun multaj vundoj ».
Provinte plej diversajn profesiojn, la colonelo fine instruadis la lernantojn de Aùbonne pri matematico[2]. Pro sia gusto al la belaj problemoj caj al la shacoj li amice interrilatis cun Henrico Kamm. Post lia edzigho, lia amico caj ties filino chiam estis al li delicate afablaj. En Laùzano manghis chiutage cun ili la colonelo. Poste la tuta familio sin instalis apud Çeligny, cie la colonelo subite mortis la 18an de januaro 1905, ocdeccvin-jara caj chircaùata de siaj plej amataj filino caj ambaù nepinoj.
La tradiçion de siaj avoj Adèle Kamm ne nur daùrigis sed ech superis per sia morala personeço. Ni racontis pri shiaj prauloj, por preçizigi la nutaron de shia fiziologia temperamento caj celcajn trajtojn de shia caractero, sed ni opinias, ce estus eraro, se oni volus shin tute conigi per atavismo, medio caj educado. Adèle Kamm estis unu el tiaj belaj esçeptoj, ciuj ecaperas subite en iu ajn loco, por montri ciom da cashitaj potençoj la homaro posedas secrete. Oni devas consideri shin ciel belegan speçimenon de spontanea manifestado de la religia genio. Ni credas, ce tiaj esçeptoj estas neclarigeblaj per ordo pure mekanica de la Universo; caj per ili la Dieço intervenas en la mondon[4].
- ↑ Vidu la charman scizon dedichitan al li de Sro Emile Bonjour en la « Revue du Dimanche » de la 23a de marto 1902. La colonelo, maljunulo ancoraù verda, estis tiam ocdectri-jara, caj li vivis ancoraù celcajn jarojn.
- ↑ Li active partoprenis la revoluçion de 1845. Pli poste, en Laùzano, li partoprenis politicon caj estis electita deputito radicala en la Urban Consilantaron de Laùzano.
- ↑ Profesoro de psikologio en la Geneva Universitato, caj Esperantisto. – Noto de l’traducinto.
- ↑ « La religia spirito estas chiam individua en sia origino caj soçia en sia çelo », diris Prof. Théodore Flournoy. – Ghi estas individua en sia origino: tio oni devas rimarcigi pro la asertoj de ia nova soçiologio, nune tre shatata, ciu pretendas chion clarigi en la campo de religio per soçiaj fortoj, premo de grupoj, ctp. Tia aserto laù mi estas perfortado de la factoj. Cvancam acçeptante sugestian caj exçitantan influon de la medio, educado caj raso, oni devas tamen aserti la caracteron profunde individuan, originalan, neantaùvideblan caj fine neclarigeblan de la regilia genio. » Théodore Flournoy[3]. La Genio religia. Foyer solidariste.