Fabeloj de Andersen (Zamenhof)/La novaj vestoj de la Reĝo
Antaŭ multe da jaroj vivis imperiestro, kiu tiel treege ŝatis belajn novajn vestojn, ke li elspezis sian tutan monon por esti ĉiam bele ornamita. Li ne zorgis pri siaj soldatoj, ne ŝatis komedion kaj nek veturi en arbaro, krom nur se tio donis al li okazon montri siajn novajn vestojn. Li havis robon por ĉiu horo de la tago, kaj kiel ordinare oni diras pri ĉiu alia rego, ke li estas en la konsilistaro, tiel oni ĉiam diris ĉi tie: "La imperiestro estas en la vestoŝranko!"
En la granda urbo, kie li loĝis, la vivo estis tre gaja, ĉiutage venis multaj fremduloj. Iun tagon venis du fraŭdistoj; ili ŝajnigis sin teksistoj kaj diris, ke ili komprenas teksi la plej ravan ŝtofon, kiun oni povas imagi al si. Ne nur la koloroj kaj la desegno estis io eksterordinare bela, sed la vestoj, kiujn oni kudris el la ŝtofo, havis tiun mirindan econ, ke ili fariĝas nevideblaj por ĉiu homo, kiu ne taŭgas por sia ofico, aŭ kiu estas nepermeseble stulta.
"Tio estus ja bonegaj vestoj," pensis la imperiestro; "portante ilin, mi povus ekscii, kiuj viroj en mia regno ne taŭgas por tiu ofico, kiun ili havas; mi povus distingi la saĝajn de la stultaj! Jes, tiun ŝtofon oni tuj devas teksi por mi!" Kaj li donis al la du fraŭdistoj grandan antaŭpagon, por ke ili komencu sian laboron.
Ili ankaŭ starigis du teksilojn kaj ŝajnigis, kvazaŭ ili laborus, sed ili havis tute nenion en la teksilo. Senĝene ili postulis la plej delikatan silkon kaj la plej bonan oron; sed tion ili metis en sian propran sakon kaj laboris per la malplenaj teksiloj, kaj eĉ ĝis malfrue en la nokto.
"Nun mi tre ŝatus scii, kiom ili atingis pri la ŝtofo!" pensis la imperiestro, sed li havis iom strangan senton ĉe la koro pro la penso, ke tiu, kiu estas stulta aŭ malbone taŭgas por sia ofico, ne povas vidi ĝin; nu, li ja kredis certe, ke li ne bezonas timi pro si mem, sed tamen li volis unue sendi alian personon por rigardi, kiel statas la afero. Ĉiuj homoj en la tuta urbo sciis, kiun mirindan forton havas la ŝtofo, kaj ĉiuj estis avidaj por vidi, kiel maltaŭga aŭ stulta estas lia najbaro.
"Mi sendos al la teksisto mian maljunan, honestan ministron!" pensis la imperiestro, "li povas plej bone vidi, kiel aspektas la ŝtofo, ĉar li havas kapablon, kaj neniu prizorgas sian oficon pli bone ol li!"
Nun la maljuna, bonkora ministro eniris en la salonon, kie la du fraŭdistoj sidis laborantaj per la malplenaj teksiloj. "Dio gardu nin!" pensis la maljuna ministro kaj malfermegis la okulojn, "mi ja povas nenion vidi!" Sed tion li ne diris.
Ambaŭ fraŭdistoj petis lin bonvole proksimiĝi kaj demandis, ĉu ne estas bela desegno kaj ravaj koloroj. Tiam ili montris al la malplena teksilo, kaj la kompatinda maljuna ministro daŭre malfermegis la okulojn, sed li povis nenion vidi, ĉar nenio estis. "Sinjoro Dio!" li pensis, "Ĉu eble mi estas stulta? Tion mi neniam kredis, kaj tion neniu homo rajtas scii! ĉu eble mi ne taŭgas por mia ofico? Ne, mi ne povas riski rakonti, ke mi ne povas vidi la ŝtofon!"
"Nu, vi nenion diras pri ĝi!" diris unu el la teksantoj. "Oo, ĝi estas bela! nepre plej dolĉa!" diris la maljuna ministro kaj rigardis tra siaj okulvitroj, "tiu desegno kaj tiuj koloroj! Jes, mi diros al la imperiestro, ke ĝi treege plaĉas al mi!"
"Nu, tio ĝojigas nin!" diris ambaŭ teksistoj, kaj nun ili nomis la kolorojn kaj la kuriozan desegnon. La maljuna ministro atente aŭskultis, por ke li povu diri la samon, kiam li venos hejmen al la imperiestro, kaj tion li faris.
Nun la fraŭdistoj postulis pli da mono, pli da silko kaj oro, tion ili devis uzi por teksado. Ili metis ĉion en siajn proprajn poŝojn, en la teksilon venis eĉ ne unu fadeno, sed kiel antaŭe ili pluteksis per la malplena teksilo.
Baldaŭ la imperiestro denove sendis alian bonkoran oficiston por vidi, kiel statas la teksado, kaj ĉu la ŝtofo baldaŭ estos preta. Okazis por li tiel same kiel por la ministro, li rigardis kaj rigardis, sed ĉar estis nenio krom la malplenaj teksiloj, li povis nenion vidi.
"Jes, ĉu ĝi ne estas bela ŝtofo!" diris ambaŭ fraŭdistoj kaj montris kaj klarigis la ravan desegnon, kiu tute ne estis.
"Stulta mi ne estas!" pensis la viro, "do estas mia bona ofico, por kiu mi ne taŭgas? Tio estas tre stranga! sed tion oni ne lasu iun senti!" kaj tiam li laŭdis la ŝtofon, kiun li ne vidis, kaj certigis al ili sian ĝojon pri la belaj koloroj kaj la rava desegno. "Jes, ĝi estas nepre plej dolĉa!" li diris al la imperiestro.
Ĉiuj homoj en la urbo parolis pri la belega ŝtofo.
Nun la imperiestro mem volis vidi ĝin, dum ĝi ankoraŭ estis en la teksilo.
Kun tuta aro da elektitaj viroj, inter kiuj la du maljunaj, bonkoraj oficistoj, kiuj jam antaŭe estis tie, li nun iris al la du ruzaj fraŭdistoj, kiuj nun teksis per ĉiuj fortoj, sed sen ŝnureto aŭ fadeno. " "Jes, ĉu ĝi ne estas magnifique!" diris ambaŭ bonkoraj oficistoj. "Ĉu Via Moŝto vidas, kian desegnon, kiajn kolorojn!" kaj tiam ili montris al la malplena teksilo, ĉar ili pensis, ke la aliaj kredeble povas vidi la ŝtofon.
"Kion!" pensis la imperiestro, "mi vidas nenion! Tio estas ja terura! ĉu mi estas stulta? Ĉu mi ne taŭgas por esti imperiestro? Ĉi tio estas la plej terura, kio povus okazi al mi!" "0o, ĝi estas tre bela!" diris la imperiestro, "ĝi havas mian plej altan aprobon!" kaj li kapgestis kontente kaj rigardis la malplenan teksilon; li ne volis diri, ke nenion li povas vidi. La tuta sekvantaro, kiun li havis kun si, rigardis kaj rigardis, sed ne vidis pli ol ĉiuj aliaj, sed same kiel la imperiestro ili diris, "0o, ĝi estas tre bela!" kaj ili konsilis al li preni vestojn el tiu nova belega ŝtofo unuafoje por la granda procesio okazonta. "ĝi estas magnifique! belega, eminenta!" oni diris de buŝo al buŝo, kaj ili ĉiuj estis tiel sincere ĝojaj. La imperiestro donis al ĉiu el la fraŭdistoj kavaliran krucon por fiksi en la butontruo kaj la titolon teksojunkro.
La tutan nokton antaŭ tiu antaŭtagmezo, kiam la procesio devis okazi, la fraŭdistoj sidis laborantaj kaj havis pli ol dek ses kandelojn lumigitaj. Oni povis vidi, ke ili estas forte okupitaj finpretigi la novajn vestojn de la imperiestro. Ili ŝajnigis, kvazaŭ ili deprenus de la teksilo la ŝtofon, ili tondis en la aero per grandaj tondiloj, ili kudris per kudrilo sen fadeno kaj finfine diris: "Rigardu, nun la vestoj estas pretaj!"
Kun siaj plej distingitaj korteganoj la imperiestro mem venis tien, kaj ambaŭ fraŭdistoj levis unu brakon, kvazaŭ ili ion tenus, kaj diris: "Rigardu, jen la pantalono! Jen la robo! Jen la mantelo!" kaj tiel plue. "Ĝi estas malpeza, kiel araneaĵo! Oni devus kredi, ke nenio estas sur la korpo, sed ĝuste tio estas ĝia avantaĝo!"
"Jes!" diris ĉiuj korteganoj, sed ili povis nenion vidi, ĉar nenio estis.
"Ĉu nun plej grace plaĉus al Via Imperiestra Moŝto depreni la vestojn!" diris la fraŭdistoj, kaj ni surmetos al Vi la novajn ĉi tie antaŭ la granda spegulo!"
La imperiestro demetis ĉiujn siajn vestojn, kaj la fraŭdistoj faris, kvazaŭ ili surmetus ĉiun pecon de la novaj, kiuj devus esti kudritaj, kaj ili prenis lin ĉe la talio kaj faris, kvazaŭ ili alligus ion, tio estis la trenaĵo, kaj la imperiestro turnis sin kaj turnadis sin antaŭ la spegulo. "Dio, kiel tio belvestas! kiel rave ĝi sidas!" diris ili ĉiuj. "Kia desegno! kiaj koloroj! Ĝi estas multekosta vesto!"
"Ekstere oni staras kun la baldakeno, kiu en la procesio estos portata super Via Moŝto!" diris la supera ceremoniestro.
"Jes, mi estas ja preta!" diris la imperiestro. "Ĉu ĝi ne bone sidas!" Kaj tiam ankoraŭfoje li turnis sin antaŭ la spegulo, por ke tio ŝajnigu, kvazaŭ li vere rigardus sian ornamaĵon.
La ĉambelanoj, kiuj devis porti la trenaĵon, palpis per la manoj laŭ la planko, kvazaŭ ili prenus la trenaĵon, ili iris kaj tenis en la aero, ili ne kuraĝis sentigi, ke nenion ili povis vidi.
Kaj tiam la imperiestro iris en la procesio sub la belega baldakeno, kaj ĉiuj homoj sur la strato kaj en la fenestroj diris: "Dio, kiel senkomparaj estas la novaj vestoj de la imperiestro! Kiel ravan trenaĵon li havas sur la robo! Kiel bonege ĝi sidas!" Neniu volis sentigi, ke nenion li vidas, ĉar do ankaŭ li ja ne taŭgus en sia ofico, aŭ estus tre stulta. Neniu el la vestoj de la imperiestro havis tiom da sukceso.
"Sed li ja havas nenion sur si!" diris eta infano. "Sinjoro Dio, aŭdu la voĉon de la senkulpulo!" diris la patro; kaj oni flustris unu al alia, kion diris la infano.
"Li havas nenion sur si, diras eta infano, li havas nenion sur si!"
"Li havas nenion sur si!" kriis finfine la tuta popolo. Kaj malagrabliĝis en la imperiestro, ĉar ŝajnis al li, ke ili pravas, sed li pensis jene: "Nun mi devas elteni la procesion." Kaj tiam li tenis sin ankoraŭ pli fiere, kaj la ĉambelanoj iris portante la trenaĵon, kiu tute ne estis.