Zamenhof (Drezen)/II/Zamenhof kiel filologo
Estas notinde ke Zamenhof penetrinta kun mirinda klareco kaj profundeco en la esencon de la problemo internaci - lingva, restis ĝis la fino mem sufiĉe ne kompetenta en la lingvo-scienco ĝenerala. Liaj scioj kaj konceptoj tiurilataj ne leviĝis super la meza nivelo de skolastika hindoeŭropa lingvoscienco.
La progreseman, ekzemple, tendencon de la lingvoj modernaj riĉiĝi per formoj internaciaj — li pensis ebla malhelpi per akcepto de lingvo helpa internacia:
En Unua libro (p. 4) li skribis, ke pro studado de lingvoj fremdaj «la lingvoj estas ĝenataj en sia memstara evoluo, ili pruntas necesajn esprimojn kaj vortojn el fremdaj lingvoj».
La samajn argumentojn li ripetis en sia raporto prezentita en la j. 1900 al la kongreso de Franca Societo por progresigo de sciencoj.
En tiu raporto konsiderojn, ke lingvoj kaj paroloj «dependas de la klimato, heredeco, kruciĝado de rasoj, historiaj kondiĉoj», Zamenhof nomis «instruitaj paroloj, senenhava pseŭdo-scienca babilado, kiu havas neniun sencon»[1].
Li ne sukcesis suprenlevi sin ĝis kompreno, ke la lingvo estas senduba produkto de la bezonoj kaj de ekonomiaj kondiĉoj. Tial li ĉiam emis troigi la rolon de la lingvo, konjektante, ke ĝi povas havi memstaran sendependan funkciadon.
En la analizo de la pasinto kaj antaŭvido de la estonto — Zamenhof ripetis nur la ĝeneralajn frazojn de la biblia legendo pri Babilona turo kaj de la skolastika lingvoscienco. En sia parolado dum la I-a Bulonja s M. Kongreso (1905 j.) Zamenhof diris: «En la plej malproksima antikveco la homa familio disiĝis kaj ĝiaj membroj ĉesis kompreni unu la alian».
La ideoj de modernaj lingvo-teorioj, intime ligantaj la lingvoevoluon kun la tuta historio de homara materia kulturo, pravigantaj la praktikajn postulojn — premisojn por Lingvo Internacia, starigitajn de Zamenhof, restis por li fremdaj.
Restis ĉe li iom da individualismo, da personeca idealismo, ĉar li firme kredis, ke «kreado de plena en ĉiuj rilatoj taŭga kaj vivpova lingvo postulas specialan talenton kaj inspiron[2].