Paĝo:De Saussure - La logika bazo de vortfarado en Esperanto, 1910.pdf/4

Ĉi tiu paĝo estis validigita

sama ideo en la sama vorto, kaj oni ne devas enkonduki en la vorton fremdajn ideojn ne entenatajn en la ideo esprimota.

3^e Por ebligi aplikon de tiuj du fundamentaj principoj, l’Akademio opinias ke oni devas doni al la finiĝoj -o, -a, -i, -e, ne nur gramatikan rolon, sed ankaŭ difinitan logikan sencon, jene:

Finiĝo -o (substantiva) enhavas la ĝeneralan sencon de ento^[1], tiu ento estante ĉu persono, viva estulo (-ul), ĉu ento abstrakta aŭ materia (-aĵ).

Finiĝo -a (adjektiva) enhavas la ĝeneralan ideon de kvalito (-ec), aŭ de rilate al.

Finiĝo -i (verba) enhavas^[2] la ĝeneralan ideon de ago aŭ stato (-ad).

Finiĝo -e (adverba) enhavas la ĝeneralan ideon de maniero.

La ĉi supraj difinoj ebligas la starigon de egalaĵoj inter la kvar finiĝoj kaj la kvar ĝeneralaj sufiksoj, jene:

-o

=

\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \ \end{matrix}}\right.}

-ul
-aĵ

,

-a

=

-ec,

-i

=

-ad.

4^e Por interkompari finiĝojn, sufiksojn kaj vortradikojn, laŭ vidpunkto de la ĝeneralaj ideoj en ili entenataj, estas necese klasi la afiksojn kaj la radikojn laŭ la samaj klasoj ol la finiĝoj. Tio estas facila por la vortradikoj, ĉar en la Universala Vortaro la radikoj jam havas gramatikan karakteron, (substantivan, adjektivan aŭ verban), jene:

1^a klaso Substantivaj $\scriptstyle {\overbrace {\quad \quad \quad \quad \quad \quad \quad \quad \quad } }$		2^a klaso Adjektivaj (-ec)	3^a klaso Verbaj (-ad)	4^a klaso Adverboj, Prepozicioj, ktp.
Grupo -ul	Grupo -aĵ	2^a klaso Adjektivaj (-ec)	3^a klaso Verbaj (-ad)	4^a klaso Adverboj, Prepozicioj, ktp.
abat	abi	-a	abon	adiaŭ
abel	abomen	acid	aĉet	ajn
agl	ablativ	afabl	-ad	al
akar	abrikot	agrabl	adminstr	almenaŭ
akcipitr	absces	akr	admir	ambaŭ
akrid	absint	ali	admon	ankaŭ
alaŭd	acer	alt	ador	ankoraŭ
alcion	adjektiv	antikv	adult	anstataŭ
alk	adverb	apart	afekt	antaŭ
amik	aer	arbitr	ag	apenaŭ
-an	afer	arogant	agord	apud
anas	aĝ	atent	akcel	aŭ
anĝel	agac	avar	akcept	baldaŭ
angil	-aĵ	avid	akir	bo-
anser	ajl	bel	akompan	ĉar
apr	akcent	blank	akuŝ	ĉe
ktp.	ktp.	ktp.	ktp.	ktp.

↑ (Fr.) entité, (A.) entity.
↑ Kompreneble kiam ni diras finiĝo -i, tio signifas ne nur la finiĝon infinitivan sed ankaŭ ĉiujn verbajn finiĝojn -as, -is, -os, -us, ktp., inkluzive la participajn.

[1] (Fr.) entité, (A.) entity.

[2] Kompreneble kiam ni diras finiĝo -i, tio signifas ne nur la finiĝon infinitivan sed ankaŭ ĉiujn verbajn finiĝojn -as, -is, -os, -us, ktp., inkluzive la participajn.

[1]

[2]