— Resume do, la tuta instruado de Jesuo ja plene kondamnas la korstaton, kiu okazigas duelojn; sed, forlasante la kristanan vidpunkton, ili eĉ ne estas defendeblaj sur la bazoj de moraleco, nek filozofio. Se nur duelontoj volus aŭ povus sufiĉe funde analizi siajn sentojn, ili trovus, ke la sento de vera indeco — se tio ekzistas — ne estas maltrankviligita. Ne, ĝenerale, ju pli oni sentas, ke riproĉo estas meritita, des pli oni koleras. Oni nur volas konservi la normalan, sed plej ofte nur ŝajnigitan respekton de sia konataro. Nu, kio estas, funde de l’ analizo, tiu ĉi emo? Ĉu ne ĉiu scias, en la profundo de l’ koro, ke li ĉiam penadas estigi pli bonan opinion pri si mem, ol li vere meritas? La tuta duelafero estas malsinceraĵo; oni ja ne povas imagi, ke ies vera indeco aŭ pligrandiĝas aŭ malpligrandiĝas laŭ la rezultato de duelo. Parolante laŭ persona vidpunkto, neniu povas vundi mian honoron. Se ies riproĉo estas meritita, mi penas humile akcepti ĝin kaj, se necese, mi petas pardonon. Se mi ne meritas la riproĉon, mi konscias, ke, en ŝanĝitaj cirkonstancoj, mi povus meriti ĝin. Kiu plej bone konas sian propran koron, tiu scias, ke nenio tro malbona povus esti dirata pri ĝi.
— Tamen, — rediris la konsilanto, — necese estas, ke oni kreskigu decan honorsenton, amon al honoro kaj memestimon.
— Honoro! — iom malestime respondis la nigrabarbulo, — honoro kaj indeco estas malsamaj aferoj. Honoro estas tiel ŝanĝiĝema, kiel publika opinio, per kiu ĝi sin nutras. Ĝi similas al grandioza konstruaĵo, starigita sur sabla, moviĝema fundamento. Memestimo, mia amiko, estas plejparte memtrompo. Plivole stimulu pasian deziron esti bona, nobla, memforgesema, sed ne kuraĝigu memestimon. La homa koro jam estas tro plenplena de tio; efektive memestimo, mempravigemo, t.e. memamo, estas ĝia plej malbona eco.
Ĝis tiam Vilfrido ne ofte partoprenis la diskuton, sed aŭskultis kun streĉita atento la argumentojn de la du pliaĝaj viroj. Fine li diris:
