En printempo 1919 mi loĝis en Balaklavo — malgranda urbeto en Krimeo je 12 verstoj de la granda fortikigita havenurbo Sebastopolo, kiu estis tiam tre grava milita bazo.
Krimeo en daŭro de la interna rusa revolucibatalado estis tute apartigita loko, kie la lastaj fortoj de la “blankuloj“, subtenataj de l’ “Entento“ fondis sian bazon, kvazaŭ duan Vandeon. Tamen la simpla popolo, la laboristoj, militinvalidoj dismetitaj en multnombraj sanigejoj post la rus-germana milito estis “ruĝaj“ kaj senpacience atendis la “bolŝevikojn“.
De 1917 ĝis fino de 1920 sesfoje ŝanĝiĝis la regantoj. Nur la 13an de novembro 1920 Krimeo estis liberigita. Ŝanĝo de la regantoj ĉiam estis kruela kaj multepeza por la loĝantaro: laboris kaj agitis spionoj, en la montoj kaj arbaroj sin kaŝis “verduloj“ — “verdaj ruĝuloj“ kaj poste “verdaj blankuloj“[2], kiuj por ne morti pro malsato rabis sur la vojoj. Multaj senkulpuloj pereis, kaj superpartie fervore laboris diversaj banditoj kaj friponoj. La vivo estis terura…
En aprilo 1919, la bolŝevikoj duafoje por kelka tempo venkis en Krimeo la “blankulojn“ kaj la brava ĉevalistaro de Budjony eniris nian Balaklavon je flanko de Alupko. Sebastopolo estis ankoraŭ en la manoj de la blankuloj, subtenataj de la franca estraro per provizaĵoj, vestoj kaj armiloj. La franca militŝiparo gardis la fortikaĵojn kaj la urbon ĉirkaŭitan de la bolŝevikoj.
Ĉe Inkermana akvofonto, liveranta la akvon al la urbo, la francoj metis sian gardon el 30 soldatoj. Al la bolŝevikoj prosperis kapti tiun ĉi gardon kaj fortranĉi la akvon, seniginte de ĝi tiamaniere la urbon.
La kaptitaj francaj soldatoj estis senditaj Balaklavon kaj oni lokigis
ilin en bone gardata gimnazia domo.
- ↑ La Redakcio kun ĝojo enpresas tiun-ĉi rakonton de la malnova Esperanto-pionirino A. Borovko, la rakonton, kies originala ĉarmeco estas same valora, kiom ĝia reala fakteco. La Redakcio esperas, ke K.dino A. Borovko ankoraŭ multajn similajn faktojn-rakontojn povos al ni konigi ankaŭ el tiu jam historia epoko, de ŝi vidita kaj partoprenita, kiam la unuaj esperantistoj kun ilia flamanta entuziasmo laboris kaj batalis por nia internacia ideo, por la internacia lingvo — en ĝia frua infanaĝo.
- ↑ El la armeoj de la ambaŭ batalintaj flankoj dum la revolucio ofte eliĝis tutaj trupoj da tiel nomataj “verduloj“, kiuj rezignis militi kaj tamen konservis siajn simpatiojn. Ofte ili ŝanĝadis siajn inklinojn kaj aliĝadis al la kontraŭuloj kaj inverse.
