Saltu al enhavo

Tokipono: La lingvo de bono/Oficiala tokipona vortaro

El Vikifontaro
de Sonja Lang
Tradukita de Spencer van der Meulen
(p. 137-147)
Elŝuti kiel: Elŝuti kiel ePub Elŝuti kiel RTF Elŝuti kiel PDF Elŝuti kiel MOBI
Oficiala tokipona vortaro

akin [1]
partikulo(emfazo, emocio aŭ konfirmo)
akesi
substantivoreptilio, amfibio [2]
ala
adjektivone, nul
alasa
verboĉasi, kolekti
aleali
adjektivoĉiuj; abunda, nenombrebla, ĉiu
substantivoabundo, ĉio, vivo, universo
nombro100
anpa
adjektivoklinanta sin, malsupren, humila, modesta, dependa
ante
adjektivomalsama, ŝanĝita, alia
anu
partikulo
awen
adjektivodaŭranta, tenata, gardata, protektita, sekura, atendanta, restanta
antaŭverbodaŭre …i, konstante …i, plue
partikulo(antaŭ la rekta objekto)
en
partikulo(inter pluraj subjektoj)
esun
substantivobazaro, vendejo, foiro, komerca transakcio
ijo
substantivoaĵo, fenomeno, objekto, afero
ike
adjektivomalbona, negativa; neesenca, malgrava
ilo
substantivoilo, maŝino, aparato
insa
substantivocentro, enhavo, eno, inter; ena organo, ventro, stomako
jaki
adjektivonaŭza, obscena, malagrabla, toksa, malpura, malhigiena
jan
substantivohomo, persono, iu
jelo
adjektivoflava, flaveca
jo
verbohavi, porti, enhavi, teni
kala
substantivofiŝo, mara besto, mara vivaĵo
kalama
verbofari sonon; reciti, diri laŭte aŭ voĉe
kama
adjektivoalvenanta, venonta, estonteca, venigita
antaŭverboiĝi, sukcesi, elturniĝi pri
kasi
substantivoplanto, vegetaĵo; herbo, folio
ken
antaŭverbopovi, rajti
adjektivoebla
kepeken
prepoziciouzi, per, uzante
kili
substantivofrukto, legomo, manĝebla fungo
kiwen
substantivomalmolaĵo, metalo, roko, ŝtono
ko
substantivoargilo, kunteniĝanta aŭ glueca formo, pasto, duonsolidaĵo, pulvoro
kon
substantivoaero, spiro; esenco, spirito; kaŝita realaĵo, io nevidata kio havas ian efikon
kule
adjektivokolora, pigmenta, pentrita
kulupu
substantivokomunumo, kunularo, grupo, nacio, socio, tribo
kute
substantivoorelo
verboaŭdi, aŭskulti; atenti, obei
la
partikulo(inter la kunteksta frazparto kaj la ĉeffrazo)
lape
adjektivodormanta, ripozanta
laso
adjektivoblua, verda
lawa
substantivokapo, menso
verbogvidi, direkti, estri, konduki, posedi, plani, reguligi, regi
len
substantivoŝtofo, vestaĵo, teksaĵo; kovraĵo, tavolo de privateco
lete
adjektivomalvarma; nekuirita, kruda
li
partikulo(inter subjekto krom sola mi aŭ sola sina kaj ties verbo; ankaŭ por enkonduki novan verbon de la sama subjekto)
lili
adjektivomalgranda, malalta; malmulta; iomete; juna
linja
substantivoio longa kaj fleksebla; kordo, haro, ŝnuro, fadeno
lipu
substantivoplata objekto; libro, dokumento, karto, papero, registro, retejo
loje
adjektivoruĝa, ruĝeca
lon
prepozicioestanta en iu loko, estanta ĉe, reala, vera, ekzistanta
luka
substantivobrako, mano, tuŝorgano
nombrokvin
lukinoko [1]
substantivookulo
verborigardi, vidi, ekzameni, observi, legi, spekti
antaŭverboprovi [3]
lupa
substantivopordo, truo, korpa aperturo, fenestro
ma
substantivotero, terpeco; eksterdoma subĉiela loko, mondo; lando, ŝtato, teritorio; tero (substanco)
mama
substantivopatro, patrino, gepatroj, praulo; kreinto, iniciatinto, fondinto; prizorganto, bontenanto
mani
substantivomono, riĉaĵoj, ŝparaĵo, kontanta mono; bruto, granda malsovaĝa besto
meli
substantivovirino, ino; edzino
mi
substantivomi, ni
mije
substantivoviro, virseksulo; edzo
moku
verbomanĝi, trinki, konsumi, gluti
moli
adjektivomortinta, mortanta
monsi
substantivodorso, malantaŭo
mu
partikulo(bleko, aŭ alia besta sono aŭ komunikaĵo)
mun
substantivoluno, nokta ĉiela objekto, stelo
musi
adjektivoarta, amuza, frivola, ludeca, rilata al amuziĝo
mute
adjektivomultaj, multe, pluraj, tre
substantivokvanto
nombro[4]20
nanpa
partikulo-a (kiel en “unua”, “dua”, ktp; indikas pozicion en vicordo)
substantivociferoj, nombroj
nasa
adjektivonekutima, stranga; bufona, malserioza, stulteta; ebria
nasin
substantivomaniero, kutimo, doktrino, metodo, vojo, irejo
nena
substantivoelstara malebenaĵo, elstaraĵo, tubero, butono, monteto, monto, nazo
ni
adjektivo(ĉi) tiu, (ĉi) tio

nimi
substantivonomo, vorto
noka
substantivopiedo, kruro, moviĝa organo; malsupro, malsupra parto
o
partikulohe! (vokativo aŭ imperativo)
olin
verboami, simpatii kun, respekti, montri sian korinklinon al
ona
substantivoli, ŝi, (ri,) ĝi, ili
open
verbokomenci; malfermi; ŝalti
pakala
adjektivofuŝita, rompita, damaĝita, difektita
pali
verbofari, agi por atingi aŭ plenumi ion, prilabori; konstrui, fari, prepari
palisa
substantivoio longa kaj rigida; branĉo, stango, bastono
pan
substantivogreno, cerealo; aveno, hordeo, maizo, rizo, tritiko; pano, pastaĵo
pana
verbodoni, sendi, eligi, ellasi, provizi, meti
pi
partikulode
pilin
substantivokoro (fizika aŭ emocia)
adjektivosentanta (emocion, rektan sperton)
pimeja
adjektivonigra, malhela, malluma
pini
adjektivoantaŭa, finfarita, finita, finiĝinta, pasinta
pipi
substantivoinsekto, formiko, araneo, eta senvertebrulo
poka
substantivokokso, flanko; apud, proksime de, proksimaĵo
poki
substantivoujo, sako, bovlo, skatolo, taso, ŝranko, tirkesto
pona
adjektivobona, pozitiva, utila; amika, paca; simpla
pu
adjektivointeraganta kun la oficiala libro de Tokipono
sama
adjektivosama, simila; unu la alia; gefrata, kamarada, kunula [5]
prepoziciokiel, simile al
seli
substantivofajro; varmiga elemento de kuirilo, kemia reago, fonto de varmo
selo
substantivoekstera formo, ekstera tavolo; ŝelo (de arbo, frukto, molusko), karapaco, haŭto; limo
seme
partikulokio? kiu?
sewi
substantivospaco super io, plej alta parto de io, io pli alta
adjektivomiriga, dia, sankta, supernatura
sijelo
substantivokorpo (de homo aŭ besto), fizika stato, torso
sike
substantivoio ronda aŭ cirkla; pilko, cirklo, ciklo, globo, sfero, rado
adjektivode unu jaro
sinnamako [1]
adjektivonova, freŝa; plia, aldona, kroma
sina
substantivovi
sinpin
substantivovizaĝo, antaŭo, muro
sitelen
substantivobildo, figuro, simbolo, markaĵo, skribaĵo
sona
verboscii, koni, esti lerta pri, esti saĝa pri, havi informojn pri
antaŭverboscipovi
soweli
substantivobesto, surtera mamulo
suli
adjektivogranda, peza, longa, alta; grava; plenkreska
suno
substantivosuno; lumo, heleco, ardeco, brilo; lumfonto
supa
substantivohorizontala surfaco, io sur kio oni metas ion alian
suwi
adjektivodolĉa, bonodora; ĉarma, senkulpa, aminda
tan
prepoziciofare de, el, pro
taso
partikulosed, tamen
adjektivonur
tawa
prepozicioal, iranta al, en la direkto al; por, al; laŭ la vidpunkto de
adjektivomoviĝanta
telo
substantivoakvo, likvo, fluaĵo, malseka substanco; trinkaĵo
tenpo
substantivotempo, daŭro, momento, okazo, fojo, periodo, situacio
toki
verbokomuniki, diri, paroli, uzi lingvon, pensi
tomo
substantivoendoma spaco; konstruaĵo, hejmo, domo, ĉambro
tu
nombrodu
unpa
verboseksumi, amori
uta
substantivobuŝo, lipoj, buŝa kavo, makzeloj
utala
verbobatali, defii, konkuri kontraŭ, lukti kontraŭ
walo
adjektivoblanka, blankeca; helkolora, pala
wan
adjektivounika, unueca
nombrounu
waso
substantivobirdo, fluganta vivaĵo, besto kun flugiloj
wawa
adjektivoforta, potenca; memfida, nedubanta; energia, intensa
weka
adjektivoneĉeestanta, fora, ignorata
wile
antaŭverbodevi, bezoni, devus …i, voli, deziri



  1. 1,0 1,1 1,2 ku: Por malpliigi la vortostokon por lernantoj, la originala angla versio de ĉi tiu libro prezentis kelkajn vortojn kiel unuiĝintajn sinonimojn: a kaj kin, sin kaj namako, lukin kaj oko. En efektiva uzado en la tokipona komunumo, kaj antaŭ kaj post la unua eldono de la libro, oni uzas ĉi tiujn vortojn kun malsamaj signifoj. Vidu iliajn difinojn en la aldonaĵo (nimi ku suli pi pu ala) sur paĝo 148.
  2. Noto de la tradukinto: La originala angla eldono havas ĉe akesi la signifon “neĉarma besto”, sed laŭ la notoj de Sonja Lang en Toki Pona Dictionary tiu signifo estas eksdata.
  3. Noto de la tradukinto: Ankaŭ
    alasa
    estas uzata ĉi-sence. Ĉe la enketoj de Toki Pona Dictionary,
    lukin
    kaj
    alasa
    estis same ofte uzataj por esprimi “provi”.
    Vidu ankaŭ la piednoton sur paĝo 54.
  4. Noto de la tradukinto: La signifo de
    mute
    kiel nombro mankas en la originala angla versio de la vortaro, kvankam ĝi ja aperas en leciono 12. (Vidu ĉe paĝo 52.) Ĉi tie ĝi estas aldonita por kompleteco.
  5. Noto de la tradukinto: jan sama (laŭvorte “simila persono”) estas ofta esprimo por “frato, fratino, kamarado, egalulo, kunulo”. Tial la difino enhavas la tradukojn “gefrata, kamarada, kunula”.
    La gefratoj de birdo estus waso sama, kaj se vi havus grupon da kamaradoj, eblus nomi ilin kulupu sama mi. Notu, ke por esprimi “fratina domo” (t.e. “domo de fratino”) oni ne uzus tomo sama sed tomo pi jan sama.
 

Ĉi tiu verko estas disponebla laŭ la permesilo Krea Komunaĵo CC0 1.0 Ĝenerala.

La persono, asociinta verkon al ĉi tiu dokumento, dediĉis la verkon al la publiko per rezigno pri ĉiuj siaj rajtoj por la verko, ekzistintaj tutmonde laŭ la aŭtorrajta leĝaro, inkluzive ĉiujn rilatajn kaj najbarajn rajtojn, ĝis la amplekso permesita de leĝaro. Vi rajtas kopii, modifi, distribui kaj efektivigi la verkon, eĉ por komercaj celoj, ĉion sen peti permeson.