Halka/IV

by de Stanisław Moniuszko (muziko) kaj Włodzimierz Wolski (libreto)

AKTO KVARA

---

Malfrua vespero; placo ĉirkaŭigita per salikoj. — Unuflanke de la rigardantoj estas ligna preĝejo kun tombejo; duaflanke oni vidas fronton de kortego, plue kabanojn de vilaĝanoj; profunde estas montetoj kaj rokoj, inter kiuj fluas serpentume rivero.

SCENO I

JONTEK (sola, iras malsupren de l’ monto).

Ŝi, malfeliĉa, venas per forto!
Do ne sufiĉa mizera sorto!
Ĉiam ŝi pensas pri li, malfidela.

Se lin vidos kun edzino

Eble ŝi mortos!

Ho, Jezu, Di’ ĉiela!

Kompate ŝirmu orfinon!
Ŝin gardu, gardu Di’!
(Post momento.)
Oni tie ŝin haltigu!
Mi ne povis.

SCENO II

JONTEK kaj la SAKFAJFISTO (profunde de la scenejo supreniras monton kaj komencas ludi gaje).

JONTEK (turnas sin subite).

Sakfajfisto! Kial do
Gaje vi ekludis foje?

SAKFAJFISTO.

Por edziĝa fest’ — muziko.

JONTEK (balancante la manon).

Frue tro!
Ni komprenas ja pli bone,
Se vi ludas pli malĝoje.

SAKFAJFISTO (ŝanĝas la kanton, demandante).

Niatone?

JONTEK.

Ho, jes, jes, amiko!

(Kanto.)
Bruas pinoj sur deklivo,
Bruas plende for;
Por junul’ malgaja vivo
Se doloras kor’.

Ne ofendis min alia,

Sole vi, amata mia!

Oj Halino, sol-knabino,

Amata de mi!
Dum ni estis ida paro
Mi por Halinet’
Serĉis super abismaro
Birdojn en nestet’;

Venis mi kun bonodora

Flor’ el monta mur’,

El foiro kun kolora

Koraleta ŝnur’.
Ne ofendis min alia,
Sole vi, amata mia!
Oj Halino, sol-knabino,
Kulpa estas vi!

Kiel abiet’ montara

Ĉarme kreskis vi —

Ah! post vi, knabino kara,

Fajron saltus mi!
Jaroj fluas kun rapido
De torent’, sen fin’ —
Venis bela sinjorido,
Vi malŝatis min.

Ne ofendis min alia,

Sole vi, amata mia!

Oj Halino, sol-knabino

Amata de mi.

SCENO III

LA SAMAJ kaj HALKA (rapide kuras malsupren de monto, elŝirante sin el manoj de montanoj kaj montaninoj, kiuj ŝin haltigas).

JONTEK (al ŝi, vive).

Ah! — iru, Halka, for el tie ĉi!

HALKA (obstine).

Ne!

JONTEK (volas ŝin forkonduki).

Tion ne permesos mi.

HALKA (liberiĝas kaj eksidas sur ŝtono).

Vi min vidos, falko mia!
(La sakfajfisto donas signon, ke la edziĝofesta sekvantaro proksimiĝas; ĉiuj vilaĝanoj malsupreniras sur la scenejon.)

SCENO IV

LA SAMAJ kaj ZJEMBA.

ZJEMBA.

Bone, jen amaso kia!
Do kliniĝu ĉiuj foje
Kaj salutu laŭte, ĝoje
Junan sinjorinon!
Ni kliniĝos ĉiuj foje
Kaj salutos laŭte, ĝoje.

SCENO V

LA SAMAJ, STOLNIK, JANUŜ, ZOFJA (eniras laŭvice). EDZIĜANOJ kaj EDZIĜANINOJ (mallumiĝas).

STOLNIK (eniras).

Kiel fartas vi, bon-homoj?

ĤORO.

Dankas ni al moŝt-sinjoro!

JANUŜ (enirante).

Kiel vi fartas, kiel vi fartas!

ĤORO.

Dankas ni al sinjorido.

JANUŜ (ekvidinte Halkon, flanke).

Dio! venis ankaŭ ŝi!

ZOFJA (enirante kun la edziĝaninoj).

Kiel vi fartas?

ĤORO.

Dankas ni al sinjorino!
Juna sinjorino!

ZJEMBA (al vilaĝanoj).

Ĉu ŝtoniĝis ĉiuj foje?
Ĉu mutiĝis la duono?
Nu! je mia fring-blazono!
Laŭte, aŭ mi per ba…

ĈIUJ.

Ni salutu ŝin pli ĝoje!
Dankas ni al bel-fraŭlino,
Nia sinjorino!

ZOFJA (ekvidinte Halkan).

Kiu ŝi estas pala knabino?

ĤORO.

Pala knabino.

ZOFJA.

Malgaja kaj silentanta.

ĤORO.

Malgaja kaj silentanta.

JANUŜ (flanke).

Ne rekonis fianĉino!

ZOFJA. Kiu ŝi estas knabino, La suferanta kaj pala? Mi pri vizaĝo egala Memoras! — mi vidis ĝin! STOLNIK. Kiu ŝi estas knabino? Jen, Zjemba! — tiu ĉi pala? Mi pri vizaĝo egala Memoras, — ni vidis ĝin!

$\scriptstyle {\left.{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right\}\,}$

Kune.

JANUŜ (flanke).

Ŝin ne rekonu Zofio!
Mi tremas, fariĝas pala…
Ah, la renkonto fatala!
Ah, kial vidas mi ŝin!

JONTEK (flanke).

Rekonis ŝin sinjorino,
Kaj lin rigardas, ho Dio!
Eble konjektos pri ĉio
Kaj malestimos ŝi lin.

JANUŜ (flanke).

Ne rekonu ŝin Zofio!
Larmoj de Halka min premas,
Time kaj honte mi tremas,
Perfide delogis ŝin.

ĤORO.

Rekonis ŝin junedzino,
Nin ili ambaŭ kortuŝas!
Li ŝin apenaŭ forpuŝas,
Jam dua amas lin!

HALKA.

Mian mizeron kompatu Dio!
Ŝirmu per via protekto ĝin!

ĈIUJ (krom Januŝ).

Frenezulino vokas al Dio!
Dio, protektu kaj gardu ŝin!

ZOFJA (al Januŝ).

Jes, certe, mi jam vidis ŝin!

JANUŜ (konfuzite).

Ho jes, — mia amatino!
Ne malaperas memoro
Pri vizaĝo de l’ knabino,
Pri freneza la doloro.

HALKA.

Janko! Janko!

JANUŜ (al si, dolore).

Dio juste min ĉagrenas
Pro ŝia plor’!
(Post momento.)
Eble Zofja ne komprenas,
Do rapide ni iru for!
Ŝin, malfeliĉan, gardu Sinjor’!

HALKA.

Jen kolombo
Sur la tombo…

ZOFJA.

Knabino, kion vi diras?

JANUŜ (interrompas insiste).

En preĝejon ni foriras!
Estas temp’! malfrua hor’!

ZOFJA (plorante, alpremas sin al la patro).

De malĝoj’ ne esperita
Jen premiĝas mia kor’!

STOLNIK (kortuŝite).

Edzo kore elektita —
Feliĉigu vin Sinjor’!
(Inter la edziĝofesta sekvantaro (krom Zjemba), Januŝ kaj Zofja, kiu apogas la kapon sur la ŝultro de la patro, eniras en la preĝejon.)

SCENO VI

HALKA, JONTEK, ZJEMBA kaj la ĤORO (forkondukante la edziĝofestanojn).

ĤORO.

Por kunvivo longa donu
Dio sian benon!
La feliĉon vi nur konu,
Ĝojon

JONTEK (flanke).

Kaj ĉagrenon.

ZJEMBA.

Kiu ekparolis nun?

ĤORO.

Neniu!

ZJEMBA.

Plue do, rapidu vi!
Kaj po paroj, ĉiuj foje,
En la rondo fermu voje
Jun-geedzojn! poste foje
Vi ekkantu laŭte, ĝoje,
Dum reveno…

ĤORO.

Ni ekkantos al vi ĝoje.
(Ĉiuj, krom Halka kaj Jontek, eniras en la preĝejon.)

SCENO VII

HALKA, JONTEK (ĉiam pli mallumiĝas).

HALKA.

Kiel ĝoje! Kiel ĝoje!

JONTEK.

Do vi vidis, do vi aŭdis!
Fine konvinkiĝu vi!

HALKA (pli konscie).

Mia falko? Kie li?

JONTEK.

Tie li!
(Montras la preĝejon kaj enkuras tien.)

HALKA (rigardante).

Ah! (ŝi revenas kaj falas sur teron).

SCENO VIII

HALKA (sola — ĉiam pli mallumiĝas).

(Kanto el preĝejo.)
Ĉielpatro, Di-Sinjoro!
Sur la teron sendu vi
La kompaton per favoro!
Ĉielpatro, Di-Sinjoro!

HALKA (subite leviĝante).

Ha! idet’ malsata nia

Jen mortas en la kabano!

Patrino-ĉi! kaj patro li!

Manetojn etendas infano
Kaj kompatinde rigardas —
Patrino-ĉi! kaj patro li!
Eĉ rabobirdo idojn gardas,
Varmigas, nutron alportas,
Kaj mia ido jen mortas!

Mia ideto!

Por la ĉerketo

Kiu vestos vin,

Kaj vindos vin?

Kaj kiu lulos

Por morta dorm’?

Do kie kor’? hej! — Janko, kor’?
Por miaj larmoj, por sanga plor’
Mi venĝos nun, bruligos vin!
Kruele koron sangigis vi,
Do mi patrin’ — de vi edzin’
Mortigos vin — Janko, vi aŭdas min?
(Kuras furioze kolekti branĉetaron kaj pajlon disŝutitan sur la placo; ŝi deŝiras kelke da salikaj branĉetoj kaj ekbruligas ilin ĉe la lampo antaŭ la preĝejo.)

ĤORO (el preĝejo).

Di’ potenca, sankta Dio
Je popol’ kompatu vi!
Por vi ebla estas ĉio,
Di’ potenca, sankta Di’!

Pro turment’ de Filo via

En mizero helpu vi!

Pro la ĝemo, ploro nia

Vi kompatu, granda Di’!

HALKA.

Ha!
(Ŝi ĵetas la faskon da ekbruligita branĉetaro en la riveron, kie ĝi siblante estingiĝas, kaj ŝi mem plorante falas sur genuojn. La luno heligas la ĉiel-lazuron.)
Vi kompatu! sankta Di’!
Di’ potenca! dankas mi.
(Post momento kun rezignacio.)
Mi vin mortigus, mian sinjoron?
Janko, karulo vi mia!
Pardonu al mi, mizera, ploron,
Morton de l’ ideto nia.
Feliĉe vivu eĉ por alia.
Kaj vin gajigu belsinjorin’!
Min rememoru en preĝo via,
Ho Janko, Janko — mi benas vin!
(Kuras sur la monteton kaj kun krio ĵetas sin en la riveron.)

SCENO IX KAJ LASTA

JONTEK (kaj ĉiuj, kiuj eniris en la preĝejon, krom Zjemba kaj kelke da edziĝanoj, elkuras).

JONTEK (ne vidante Halkon, kuras maltrankvile kun kelke da montaranoj sur la rokojn).

Halka! Halka!
(Subite ĵetas sin en la akvon.)

ĤORO.

Tro malfrue, tro malfrue!
Malfeliĉa dronis jam.

JANUŜ, STOLNIK kaj ZOFJA

Kiu dronis?

JONTEK (malsekigite, spiregante enportas la kadavron de Halka kun malligitaj haroj).

Halka!…

JANUŜ (kun terura krio).

Halka!
(Kuras sur la rokojn apud rivero kaj ĵetas sin en akvon.)
(Oni vidas en boato sur rivero malvivan Halkon, apud ŝi Jontek donas la manon al Januŝ, kiu el akvo grimpas sur la boaton.)

Bildo. — Kurteno falas.

FINO.