Maria/Ĉapitro XLVI

Indekso : Maria
de Jorge Isaacs
Tradukita de Andrés Turrisi, Detlef Karthaus kaj Ruben' Torres
Ĉapitro XLVI

Tradukata ekde 2005.

XLVI

A las doce del día siguiente bajé de la montaña. El sol, desde el cénit, sin nubes que lo estorbaran, lanzaba viva luz intentando abrasar todo lo que los follajes de los árboles no defendían de sus rayos de fuego. Las arboledas estaban silenciosas: la brisa no movía los ramajes ni aleteaba un ave en ellos: las chicharras festejaban infatigables aquel día de estío con que se engalanaba diciembre: las aguas cristalinas de las fuentes rodaban precipitadas al atravesar las callejuelas para ir a secretearse bajo los tamarindos y hobos, y esconderse después en los yerbabuenales frondosos: el valle y sus montañas parecían iluminados por el resplandor de un espejo gigantesco.

Je la dekdua de la posta tago mi malsupreniris de la montaro. La suno, el de la zenito, sen ke iuj nuboj kaŝu ĝin, ĵetis vivan lumon klopodante bruligi ĉion kion la arbaj foliaroj ne defendis kontraǔ ĝiaj fajraj radioj. La arbaretoj estis silentaj: la brizo ne movis la branĉarojn nek inter ili flugilbatis unu sola birdo; la cikadoj festis senlacaj tiun tagon someran per kiu sin ornamis Decembro: la kristal-klaraj akvoj de la fontoj ruliĝis rapidege tra la stratetoj por iri sekretiĝi sub la tamarindojn kaj prunarbojn, kaj poste sin kaŝi en la kampoj de foli-densa mento: la valo kaj ĝiaj montoj ŝajnis lumigataj de la brilego de giganta spegulo.

Seguíanme Juan Angel y Mayo. Divisé a María, que llegaba al baño acompañada de Juan y Estefana. El perro corrió hacia ellos, y se puso a dar vueltas alrededor del bello grupo, estornudando y dando aulliditos como solía hacerlo para expresar contento. María me buscó con mirada anhelosa por todas partes, y me divisó al fin a tiempo que yo saltaba el vallado del huerto. Dirigíme hacia donde ella estaba. Sus cabellos, conservando las ondulaciones que las trenzas les habían impreso, le caían en manojos desordenados sobre el pañolón y parte de la falda blanca, que recogía con la mano izquierda, mientras con la derecha se abanicaba con una rama de albahaca.

Postvenis min Johano Anĝelo kaj Majo. Mi ekvidis Marian, kiu estis alvenanta al la banejo akompanata de Johano kaj Stefana. La hundo kuris al ili, kaj komencis rondiri ĉirkaǔ la bela grupo, ternante kaj hurlante kiel ĝi kutimis fari por esprimi kontenton. Maria serĉis min ĉiudirekten per sopiraj rigardoj, kaj fine ŝi ekvidis min kiam mi saltis la palisaron de la horto. Mi min direktis tien kie ŝi estis. Ŝiaj haroj, konservante la ondumadon kiun la plektoj estis farintaj al ili, faladis laǔ senordaj faskoj sur la ŝalon kaj parton de la blanka jupo, kiun ŝi suprenfaldis per la maldekstra mano, dum per la dekstra ŝi ventumis sin per branĉeto de bazilio.

Estaba sentada bajo el ramaje del naranjo del baño, sobre una alfombra que Estefana acababa de extender, cuando me acerqué a saludarla.

Ŝi sidis sub la branĉaro de la oranĝ-arbo de la banejo, sur mato kiun Stefana ĵus estis sterninta, kiam mi alproksimiĝis por saluti ŝin.

— ¡Qué sol! —me dijo—; por no haber venido temprano...

―Kia suno! ―ŝi diris―; ĉar vi ne venis frue...

—No fue posible.

―Tio ne eblis.

—Casi nunca es posible. ¿Quieres bañarte y yo me esperaré?

―Preskaǔ neniam eblas. Ĉu vi volas bani vin dum mi atendos vin?

—Oh, no.

―Ho, ne.

—Si es porque falta en el baño algo, yo puedo ponérselo ahora.

―Se estas ĉar mankas iu ajn aĵo en la banujo, mi povas ĝin meti nun.

—¿Rosas?

―Ĉu rozoj?

—Sí; pero ya las tendrá cuando vengas.

―Jes; sed vi ilin havos kiam vi alvenos.

Juan, que había estado haciendo bambolear los racimos de naranjas que estaban a su alcance y casi sobre el césped, se arrodilló delante de María para que ella le desabrochara la blusa.

Johano, kiu estis balanciginta la oranĝ-grapolojn kiu troviĝis je lia atingo kaj preskaǔ sur la gazono, genuiĝis antaǔ Maria por ke ŝi disbutonu al li la bluzon.

Ese día llevaba yo una abundante provisión de lirios, pues además de los que me habían guardado Tránsito y Lucía, encontré muchos en el camino: escogí los más hermosos para entregárselos a María, y recibiendo de Juan Angel todos los otros, los arrojé al baño. Ella exclamó:

Tiun tagon mi kumportis abundan provizon da lilioj, ĉar krom tiuj kiujn estis gardintaj por mi Transito kaj Lucia, mi trovis multajn laǔ la vojo: mi selektis la plej belajn por ilin donaci al Maria, kaj ricevinte de Johano ĉiujn ceterajn, mi ilin ĵetis en la banujon. Ŝi ekkriis:

―¡Ay!, ¡qué lástima! ¡Tan lindos!

―Ha, kia damaĝo! Tiel belaj!

—Las ondinas —le dije— hacen lo mismo con ellos cuando se bañan en los remansos.

―La undinoj ― mi diris al ŝi ― faras al ili la samon kiam ili sin banas en la fludormejoj.

—¿Quiénes son las ondinas?

―Kiuj estas la undinoj?

—Unas mujeres que quisieron parecerse a ti.

―Iuj virinoj kiuj volis simili al vi.

—¿A mí? ¿Dónde las has visto?

―Al mi? Kie vi vidis ilin?

—En el río las veía.

―Mi vidadis ilin en la rivero.

María rió, y como me alejaba, me dijo:

―Maria ekridis, kaj dum mi estis formoviĝanta, diris al mi:

—No me demoraré sino un ratito.

―Mi malfruos nur mallonge.

Media hora después entró al salón donde la esperaba yo. Sus miradas tenían esa brillantez y sus mejillas el suave rosa que tanto la embellecían al salir del baño.

Duonhoron poste ŝi eniris en la salonon kie mi estis atendanta ŝin. Ŝiaj rigardoj havis tiun brilon kaj ŝiaj vangoj la delikatan roz-koloron kiuj tiom beligis ŝin ĉe la eliro el la banujo.

Al verme se detuvo exclamando:

Vidante min ŝi haltis ekkriante:

―¡Ah!, ¿por qué aquí?

―Ha!, kial ĉi tie?

—Porque supuse que entrarías.

―Ĉar mi supozis ke vi enirus:

—Y yo, que me esperabas.

―Kaj mi, ke vi estos atendanta min.

Sentóse en el sofá que le indiqué, e interrumpió luego algo en que pensaba, para decirme:

Ŝi eksidis sur la sofon kiun mi indikis al ŝi, kaj poste interrompis ion pri kio ŝi estis pensanta, por diri al mi:

—¿Por qué es, ah?

―Kial okazas tio, ha?

—¿Qué cosa?

―Kio?

—Que sucede esto siempre.

―Ke tio ĉiam okazas.

—No has dicho qué.

―Vi ne diris kion.

—Que si imagino que vas a hacer algo, lo haces.

―Ke se mi imagas ke vi estas faronta ion, tion vi faras.

—¿Y por qué me avisa también algo que ya vienes, si has tardado? Eso no tiene explicación.

―Kaj kial io ankaǔ avertas min ke vi tuj venos, se vi malfruis? Tio ne havas eksplikon.

—Yo quería saber, desde hace días, si sucediéndome esto ahora, cuando no estés aquí ya, podrás adivinar lo que yo haga y saber yo si estás pensando...

―Mi volis scii, ek de kelkaj tagoj, se tio okazas al mi nun, ĉu kiam vi jam ne estos ĉi tie vi povos diveni kion mi faras, kaj scii ĉu vi estas pensanta...

—En ti, ¿no?

―Pri vi, ĉu ne?

—Será. Vamos al costurero de mamá, que por esperarte no he hecho nada hoy; y ella quiere que esté a la tarde lo que estoy cosiendo.

―Eble. Iru ni al la kudro-ĉambro de panjo, ĉar por atendi vin mi faris nenion hodiaǔ; kaj ŝi volas ke ĉivespere estu preta tio, kion mi estas kudranta.

—¿Allí estaremos solos?

―Ĉu tie ni estos solaj?

—¿Y qué nuevo empeño es ése de que estemos siempre solos?

―Kaj kiu nova celo estas tiu, ke ni estu ĉiam solaj?

—Todo lo que me estorba...

―Ĉio kio min malhelpas...

―¡Chit!... —dijo poniéndose un dedo sobre los labios—. ¿Ya ves?, están en la repostería —añadió sentándose—. ¿Conque son muy lindas esas mujeres? —preguntó sonriéndose y arreglando la costura—. ¿Cómo se llaman?

―Ĉit!... ―ŝi diris metante unu fingron sur la lipojn―. Ĉu vi vidas?, ili estas en la kukejo ―ŝi aldonis eksidante―. Do tiuj virinoj estas tre belaj? ―ŝi demandis ridetante kaj aranĝante la kudraĵon―. Kiel ili nomiĝas?

―¡Ah! ... son muy lindas.

―Ha! ... ili estas tre belaj.

—¿Y viven en los montes?

―Kaj ili loĝas sur la montoj?

—En las orillas del río.

―Ĉe la riverbordoj.

—¿Al sol y al agua? No deben de ser muy blancas.

―Sub la suno kaj en la akvo? Ili ne devas esti tre blankaj.

—En las sombras de los grandes bosques.

―En la ombroj de la grandaj arbaroj.

—¿Y qué hacen allí?

―Kaj kion ili faras tie?

—No sé qué hacen; lo que sí sé es que ya no las encuentro.

―Mi ne scias kion ili faras; kion mi scias estas, ke mi jam ne renkontas ilin.

—¿Y cuánto hace que te sucede esa desgracia?, ¿por qué no te esperarán? Siendo tan bonitas, estarás apesadumbrado.

―Kaj de kiam okazas al vi tiu malfortuno?, kial ili jam ne atendas vin? Pro tio ke ili estas tiel lindaj, vi certe estas aflikta.

—Están... pero tú no sabes qué es estar así.

―Ili estas...sed vi ne scias kion signifas esti tiel.

—Pues me lo explicarás tú. ¿Cómo están?... ¡No señor! —agregó escondiendo en los pliegues de la irlanda que tenía sobre la falda, la mano derecha que yo había intentado tomarle.

―Do tion vi klarigos al mi. Kiel ili estas?... Ne, sinjoro! ―ŝi aldonis kaŝante en la plisojn de la tolaĵo kiun ŝi tenis sur la jupo, la dekstran manon kiun mi estis klopodanta preni al ŝi.

—Está bien.

―Bone.

―Porque no puedo coser, y no dices cómo están las... ¿cómo se llaman?

―Ĉar mi ne povas kudri, kaj vi ne diras kiel estas la... kiel ili nomiĝas?

—Voy a confesártelo.

―Mi konfesos al vi.

—A ver, pues.

―Ni vidu, do.

—Están celosas de ti.

―Ili estas ĵaluzaj pri vi.

—¿Enojadas conmigo?

―Koleraj kontraǔ mi?

—Sí.

―Jes.

— ¡Conmigo!

―Kontraǔ mi!

—Antes sólo pensaba yo en ellas, y después...

―Antaǔe mi nur pensis pri ili.

—¿Después?

―Kaj poste?

—Las olvidé por ti.

―Mi forgesis ilin por vi.

—Entonces me voy a poner muy orgullosa.

Do mi fariĝos tre fiera.

Su mano derecha estaba ya jugando sobre un brazo de la butaca, y era así como solía indicarme que podía tomarla. Ella siguió diciendo:

Ŝia dekstra mano jam estis ludanta sur unu brako de la brakseĝo, kaj ĝuste tiamaniere ŝi indiki al mi ke mi povas preni ĝin. Ŝi daǔrigis dirante:

—¿En Europa hay ondinas?... Oigame, mi amigo, ¿en Europa hay?

―Ĉu en Eǔropo troviĝas undinoj?... Aǔdu min, mia amiko, ĉu estas en Eǔropo?

—Sí.

―Jes.

—Entonces... ¡quién sabe!

―Do, kiu scias!

―Es seguro que aquéllas se pintan las mejillas con zumo de flores rojas, y se ponen corsé y botines.

―Certe ili kolorigas al si la vangojn per suko de ruĝaj floroj, kaj vestas korseton kaj ŝtrumpetojn.

María trataba de coser, pero su mano derecha no estaba firme. Mientras desenredaba la hebra, me observó:

Maria klopodadis kudri, sed ŝia dekstra mano ne statis firma. Malimplikante la fadenon, ŝi rimarkigis al mi:

―Yo conozco uno que se desvive por ver pies lindamente calzados y... Las flores del baño se van a ir por el desagüe.

―Mi konas iun kiu deziregas vidi piedojn bele vestitajn kaj ... La floroj de la banujo perdiĝos tra la elflua kanalo.

—¿Eso quiere decir que debo irme?

―Ĉu tio signifas ke mi devas iri?

—Es que me da lástima que se pierdan.

―Dolorigas min ke ili perdiĝu.

—Algo más es.

―Temas pri io pli.

―De veras: que me da como pena... y otra cosa de que nos vean tantas veces solos... y Emma y mamá van a venir.

―Senŝerce: mi iel domaĝas... kaj plie ĉagrenigas min ke oni vidu nin tiomfoje solaj... kaj Emma kaj panjo estas venontaj.