Maria/Ĉapitro XLVII

by Jorge Isaacs

Ĉapitro XLVI

Indekso : Maria de Jorge Isaacs Tradukita de Andrés Turrisi, Detlef Karthaus kaj Ruben' Torres Ĉapitro XLVII

Ĉapitro XLVIII

Tradukata ekde 2005.

XLVII

Mi padre había resuelto ir a la ciudad antes de mi partida, tanto porque los negocios lo exigían urgentemente como para tomarse tiempo allá para arreglar mi viaje.

―Mia patro estis decidinta iri al la urbo antaǔ ol mia foriro, kaj ĉar la negocoj tion urĝe postulis, kaj por preni sian tempon tie por pretigi mian vojaĝon.

El catorce de enero, víspera del día en que debía dejarnos, a las siete de la noche y después de haber trabajado juntos algunas horas, hice llevar a su cuarto una parte de mi equipaje que debía seguir con el suyo. Mi madre acomodaba los baúles arrodillada sobre una alfombra, y Emma y María le ayudaban. Ya no quedaban por acomodar sino vestidos míos: María tomó algunas piezas de éstos que estaban en los asientos inmediatos, y al reco­nocerlas preguntó: —¿Esto también?

La dekkvaran de Januaro, tagon antaǔ tiu en kiu li devis lasi nin, je la sepa vespere kaj post kiam ni estis laborantaj kune kelkajn horojn, mi sendigis al lia ĉambro parton de mia bagaĝo kiu devis vojaĝi kun la lia. Mia patrino aranĝadis la kofrojn, surgenue sur iu tapiŝo, kaj Emma kaj Maria helpadis ŝin. Jam estis aranĝotaj nur vestoj miaj: Maria prenis iujn erojn el tiuj ĉi kiuj kuŝadis sur la proksimaj sidiloj, kaj rekonante ilin demandis: ―Ĉu ankaǔ tion ĉi?

Mi madre se las recibió sin responder, y se llevó algunas veces el pa­ñuelo a los ojos mientras las iba colocando.

Mia patrino ricevis ilin de ŝi sen respondi, kaj aranĝante ilin ŝi portis kelkajn fojojn la poŝtukon al la okuloj.

Salí, y al regresar con algunos papeles que debían ponerse en los baúles, encontré a María recostada en la baranda del corredor.

Mi eliris, kaj revenante kun kelkaj dokumentoj kiujn oni devis meti en la kofrojn, mi renkontis Marian apogita sur la balustrado de la koridoro.

—¿Qué es? —le dije—, ¿por qué lloras?

―Kio okazas? ―mi diris al ŝi―, kial vi ploras?

—Si no lloro...

―Sed mi ne ploras...

—Recuerda lo que me tienes prometido.

―Rememoru kion vi promesis al mi.

—Sí, ya sé: tener valor para todo esto. Si fuera posible que me dieras parte del tuyo... Pero yo no he prometido a mamá ni a ti no llorar. Si tu semblante no estuviese diciendo más de lo que estas lágrimas dicen, yo las ocultaría... pero después, ¿quién las sabrá?...

―Jes, mi ja scias: havi kuraĝon por ĉio tio. Se estus ebla ke vi donus al mi parton de la via... Sed mi ne promesis al panjo nek al vi ke mi ne plorus. Se via vizaĝo ne dirus pli ol ĉi tiuj larmoj diras, mi kaŝus ilin... sed poste, kiu scios pri ili?...

Enjugué con mi pañuelo las que le rodaban por las mejillas, diciéndole:

Mi sekigis per mia tuko tiujn kiuj rulfluis laǔ iliaj vangoj, dirante al ŝi:

—Espérame, que vuelvo.

―Atendu min, mi tuj revenos.

—¿Aquí?

―Ĉu ĉi tie?

—Sí.

―Jes.

Estaba en el mismo sitio. Me recliné a su lado en la baranda.

Ŝi estis en la sama loko. Mi kliniĝis ŝiaflanke sur la balustradon.

—Mira —me dijo mostrándome el valle tenebroso—; mira cómo se han entristecido las noches: cuando vuelvan las de agosto ¿dónde estarás ya?

―Rigardu ―ŝi diris montrante al mi la valon tenebran―: vidu kiel malgajiĝis la noktoj: kiam revenos tiuj de Aǔgusto kie vi jam estos?

Después de unos momentos de silencio, agregó:

Post unumomenta silento, ŝi aldonis:

—Si no hubieras venido, si como papá pensó, no hubieses vuelto antes de seguir para Europa...

―Se vi ne estus veninta, se kiel pensis paĉjo, vi ne estus reveninta antaǔ ol daǔrigi vian vojaĝon al Eǔropo...

—¿Habría sido mejor?

―Tio estintus pli bona?

—¿Mejor?... ¿mejor?... ¿Lo has creído alguna vez?

―Pli bona?... Pli bona?... Ĉu vi iufoje tion kredis?

—Bien sabes que no he podido creerlo.

―Vi bone scias ke mi ne povis kredi tion.

—Yo sí, cuando papá dijo eso que le oí de la enfermedad que tuve; ¿y tú nunca?

―Mi jes, kiam pacĵo diris kion mi aǔdis lin diri pri la malsano kiun mi suferis; kaj ĉu vi neniam?

—Nunca.

―Neniam.

—¿Y en aquellos diez días?

―Kaj en tiuj dek tagoj?

—Te amaba como ahora: pero lo que el médico y mi padre...

―Mi amis vin kiel nun: sed kion la kuracisto kaj mia patro...

—Sí; mamá me lo ha dicho. ¿Cómo podré pagarte?

―Jes; panjo diris tion al mi. Kiamaniere mi povos rekompenci vin?

—Ya has hecho lo que yo podía exigirte en recompensa.

―Vi jam faris kion mi povis postuli de vi kiel rekompencon.

—¿Algo que valga tanto así?

―Ion tiom valoran?

—Amarme como te amé entonces, como te amo hoy; amarme mucho.

Ami min kiel mi amis vin tiam, kiel mi amas vin hodiǔ; ami min multe.

— ¡Ay!, sí. Pero aunque sea una ingratitud, eso no ha sido por pagarte lo que hiciste.

―Ha!, jes. Sed kvankam tio estas nedankemo, tio ne estis por repagi al vi kion vi faris.

Y apoyó por unos instantes la frente sobre su mano enlazada con la mía.

Kaj ŝi apogis dum kelkaj momentoj la frunton sur sian manon interligitan kun la mia.

—Antes —continuó levantando lentamente la cabeza— me habría muer­to de vergüenza al hablarte así... Tal vez no hago bien...

―Antaǔe ―ŝi daǔrigis levante la kapon malrapide― mi estus mortinta de honto parolante al vi tiamaniere... Eble mi agas malbone...

—¿Mal, María? ¿No eres, pues, casi mi esposa?

―Malbone, Maria? Ĉu vi ne estas, do, kvazaǔ mia edzino?

—Es que no puedo acostumbrarme a esa idea; tanto tiempo me pareció un imposible...

―Okazas ke mi ne kapablas alkutimiĝi al tiu ideo; dum tiom da tempo ĝi ŝajnis al mi neebleco...

—¿Pero hoy?, ¿aún hoy?

―Sed hodiaǔ?, ankoraǔ hodiaǔ?

—No puedo imaginarme cómo serás tú y cómo seré yo entonces... ¿Qué buscas? —preguntóme sintiendo que mis manos registraban las suyas.

―Mi ne povas imagi kia vi estos kaj kia estos mi tiam... Kion vi serĉas ―ŝi demandis sentante ke miaj manoj priserĉas la ŝiajn.

—Esto —le respondí, sacándole del dedo anular de la mano izquierda una sortija en la cual estaban grabadas las dos iniciales de los nombres de sus padres.

―Tion ĉi ―mi respondis, forprenante de la ringo-fingro de ŝia maldekstra mano unu ringon sur kiu estis gravuritaj la du inicialoj de ŝiaj gepatraj nomoj.

—¿Para usarla tú? Como no usas sortijas, no te la había ofrecido.

―Por ke ĝin uzu vi? Ĉar vi ne uzas ringojn, mi ne estis doninta ĝin al vi.

―Te la devolveré el día de nuestras bodas: reemplázala mientras tanto con ésta; es la que mi madre me dio cuando me fui para el colegio; por den­tro del aro están tu nombre y el mío. A mí no me viene; a ti sí, ¿no?

―Mi ĝin redonos al vi la tagon de nia geedziĝo: dume, anstataǔu ĝin per ĉi tiu; ĝi estas tiu kiun mia patrino donis al mi kiam mi foriris al la lernejo: ene de la ringo estas via nomo kaj la mia. Al mi ĝi ne taǔgas; al vi jes, ĉu ne?

—Bueno, pero ésta no te la devolveré nunca. Recuerdo que en los días de irte se te cayó en el arroyo del huerto: yo me descalcé para buscártela, y como me mojé mucho, mamá se enojó.

―Bone, sed tiun ĉi mi redonos neniam al vi. Mi rememoras ke en la tagoj antaǔ ol vi foriru ĝi falis de via fingro en la rivereton de la horto: mi senŝuigis min por serĉi ĝin, kaj ĉar mi tre malsekiĝis, panjo ĉagreniĝis.

Algo oscuro como la cabellera de María y veloz como el pensamiento cruzó por delante de nuestros ojos. María dio un grito ahogado, y cubrién­dose el rostro con las manos, exclamó horrorizada:

Io obskura kiel la hararo de Maria kaj rapida kiel la penso trairis antaǔ niaj okuloj. Horor-plena, Maria lanĉis krion, kaj kovrante al si la vizaĝon per la manoj, ekkriis timegiĝinta:

—¡El ave negra!

―La birdo nigra!

Temblorosa se asió a uno de mis brazos. Un escalofrío de pavor me re­corrió el cuerpo. El zumbido metálico de las alas del ave ominosa no se oía ya. María estaba inmóvil. Mi madre, que salía del escritorio con una luz, se acercó alarmada por el grito que acababa de oírle a María: ésta estaba lí­vida.

Tremante ŝi kaptiĝis al unu el miaj brakoj. Ektremo de timego trairis mian korpon. La metala zumado de la flugiloj de la malbonaǔgura birdo jam ne estis aǔdebla. Maria statis senmova. Mia patrino, kiu estis eliranta el la salono kun lumilo, alproksimiĝis alarmita de la krio kiun ŝi ĵus estis aǔdinta de Maria: ĉi lasta estis livida.

—¿Qué es? —preguntó mi madre.

―Kio okazas? ―demandis mia patrino.

—Esa ave que vimos en el cuarto de Efraín.

―Tiu birdo kiun ni vidis en la ĉambro de Efraino.

La luz tembló en la mano de mi madre, quien dijo:

―La lumilo tremis en la mano de mia patrino,kiu diris:

—Pero, niña, ¿cómo te asustas así?

―Sed, karulino, kiel vi ektimas tiel ĉi?

—Usted no sabe... Pero yo no tengo ya nada.Vámonos de aquí—añadió llamándome con la mirada, ya más serena.

―Vi ne scias... Sed mi jam havas nenion. Iru ni for de ĉi tie― ŝi aldonis vokante min per la rigardo, jam pli serena.

La campanilla del comedor sonó y nos dirigíamos allá cuando María se acercó a mi madre para decirle:

La sonorileto de la manĝo-ĉambro sonoris kaj ni estis direktantaj nin tien kiam Maria alproksimiĝis al mia patrino por diri al ŝi:

―No le vaya a contar mi susto apapá, porque s reiría de mi.

―Ne rakontu mian ektimon al paĉio, ĉar li priridos min.