Ĉi tiu paĝo ne estas provlegita
forĵetitaj estaĵoj. Jes, bona Albert, mi mem skribis tiun malfeliĉan noveleton.
- Vi nun komprenas, kiom mi suferis, kiam vi elĵetis vian unuan artikolon kritikan, kaj kiom mi ankoraŭ pli suferis, kiam vi konfesis vin esti kulpa ankaŭ je l' dua.
- Mi kuraĝas meti la vorton "kulpa", ĉar mi devas profunde malaprobi, ke vi nur pro mia kontento ludis kun via sento de l' justo, kaj vi antaŭe scias, kiel mi juĝis pri tio; kaj longtempe daŭros, antaŭ ol ankoraŭ foje mi penos ekprovi, kion povos krei mia povo, — ĉar via lasta rekta skribo ne enhavis kompletan mortigon. Mi kaŝos kiel testamenton tiun lastan leteron de vi, ĉar ĝi enhavis observojn, kiuj estos utilaj al mi. Ĉiujn viajn ceterajn leterojn mi resendas, petante rericevi miajn leteretojn.
- Ne tial, Albert, ke ni ambaŭ devus ruĝiĝi je tro fortaj aŭ tro revaj esprimoj de amo, se tiuj leteroj okazus en la manoj de aliuj, sed ni devas redoni ilin entute tial, ke ili estas sen tio, kio faras leterojn inter fianĉigitaj personoj sankta trezoro.
- Mi ne hontas konfesi, ke mi amis vin longe pli, ol vi estis meritanta. Vi amis min tiom, ke vi povis kompreni de tiu ĉi sento. Sed tio estis malmulta kaj tute regata de tiu amo, kiu sole regis, amo por literaturo kaj via propra povo. Tamen kredu min, Albert, ke ankoraŭ estas malproksima de vi la justa kompreno de ambaŭ.
- Kio ankoraŭ mankas je vi, estas laŭ mia kredo pli severa analizo pri profundo kaj intenco de l' verkisteco. Ĉu ne estas penso, kiu skribe renaskiĝas de generacio al generacio? Sur kia punkto ni starus en ĉia direkto sen la l' amaso da saĝeco donita al ni de antaŭaj grandaj animoj? Ni tial kun humila pieco almetu nian malgrandan herberon al l' amaso! Kiu scias — kiel malforta kaj malbela ĝi ajn estas — kien ĝi falĉate falos? Ĝi okaze estos falĉata inter aliaj herberoj, kaj per tio donos ian malmultan koloron kaj brilon, kiu antaŭe ne estis videbla.
- Pardonu min, ke mi hodiaŭ parolis alie ol ordinare! Sed ne estis antaŭe okazo je tio. Vi amis vidi en mi nenion alian ol malprofundon, malgravon, la tiel nomatan ĉarmon. Kio fariĝus, se ni edziĝus?! Ĉu via edzino, por esti trovata agrabla en viaj okuloj, ĉiam estus kiel nescianta kreitaĵo apud vi? Ne, ĝi fariĝus tro malfeliĉa!
- Nun, mia Albeĉjo, mia por la lasta fojo, longan adiaŭon!
- Permesu al mi doni konsilon, antaŭ ol mi formetos la plumon. Kiam vi faros trian penon en ama vojo, pripensu pli, ol vi ĝis nun faris, ŝian feliĉon, kiu preparos la vian. La unua dependas de l' alia.
- Mi scias, ke ofte vi memoros min, kaj vi scias, ke ofte vi estos en mia memoro kaj miaj preĝoj. Sed se okaze ni nin renkontos en la vivo, tiam renkontos sin nur du malnovaj amikoj — tio por ĉiam.
