respondi.
Estas vere, ke nia movado pli kaj pli altiras al si la atenton de gvidantoj; estas fakto, ke malgrandiĝas la nombro de tiuj, kiuj mokete levas la ŝultrojn ĉe la aŭdo de la vorto esperanto. Sed estus trompi sin mem, se oni konkludus el tio, ke proksima estas nia venko.
Kiam en kapitalistaj landoj oni propagandas esperanton al laboristaj gvidantoj, ili respondas iafoje jenon: "Ni faru unue la revolucion kaj poste ni okupiĝos pri la lingva demando." Nu, en Sovetio la revolucio estas farita: kiel statas tie nia afero? Se ni esploras la faktojn kun tute malfermitaj okuloj, ni konstatas, ke la esperanto-movado estas konsiderata de la tieaj gvidantoj nur kiel eksperimento, kiu indas atenton, sed kondiĉe, ke la esperantistoj konfesu, ke ilia lingvo neniel povas pretendi fariĝi komuna kulturilo por ĉiuj popoloj. Ne kredu, karaj legantoj, ke mi pentras per nigraj koloroj. Vi juĝos mem per kelkaj citoj el la tezoj prilaboritaj de la „brigado de lingvo-konstrua fako kaj akceptitaj de la Sciencesplora Instituto de la Lingvo ĉe la Popolkomisario de klerigo RSFSR en Moskvo" kaj publikigitaj en la III-a n-ro de "La Nova Etapo":
"… oni devas opinii, ke ĉiuj provoj starigi la demandon pri komununiversala lingvo nunmomente kiel vican aktualan taskon estas antaŭtempaj kaj utopiaj…"
"… La belanimaj celadoj de d-ro Zamenhof kaj de l’ esperantistaj burĝaj propagandistoj al frateco de popoloj kaj al tutmonda harmonio objektive estis, kiel ĉiuj etburĝaj iluzioj, helpilo de imperiismo. La plej bona montrilo de tio estas la provoj de la internacia socialfaŝismo kontraŭmeti la esperantistan movadon al la proleta internaciismo kaj la ĉiam pli kaj pli ardiĝanta batalo interne en la monda esperantista movado."
"… La kunproksimiĝo de naciaj lingvoj, kiu kondukos al unu monda lingvo, okazas sendepende de esperanto."
"… En la disvolviĝ-procedo de la burĝa socio estis kreitaj sennombraj projektoj de helpaj lingvoj inter kiuj
