Paĝo:Leibniz - Monadologio, 1905, Boirac.pdf/24

El Vikifontaro
Ĉi tiu paĝo ne estas provlegita

de l’ antaŭaj perceptoj. Ĉar ofte unu forta impreso etikas subite same kiel longa kutimo aŭ multo da mezaj impresoj ripetitaj.

28. La homoj agas kiel la bestoj, laŭ tio ke la kunsekvoj de iliaj perceptoj fariĝas nur per la principo de l’ memoro, simile al la empirikaj kuracistoj, kiuj havas nur praktikon sen teorio; kaj ni estas nur empirikaj en la tri kvaronoj de niaj agoj. Ekz. kiam oni atendas, ke estos tago morgaŭ, oni agas empirike, pro tio ke ĉiam fariĝis tiel ĝis nun. Tion nur astronomiisto ĵuĝas prudente.

29. Sed la scio de la necesaj kaj eternaj veraĵoj estas tio, kio nin diferencigas de la nuraj bestoj, kaj havigas al ni la Prudenton kaj la Sciencojn; ellevante nin al la konado de ni mem kaj de Dio. Kaj tio estas, kion oni nomas ĉe ni Animo prudentaSpirito.

30. Ankaŭ per la scio de l’ necesaj veraĵoj kaj per iliaj abstraktoj ni elleviĝas al la refleksaj agoj, kiuj pensigas nin pri tio, kio nomiĝas «Mi» kaj konsiderigas nin, ke tio aŭ tio ĉi estas ĉe ni, kaj tiamaniere, pensante pri ni, ni pensas pri Esto, Substanco, Simplo kaj Kunmetito, Nematerio, kaj Dio mem; imagante ke tio, kio estas finita ĉe ni, estas ĉe li sen finoj. Kaj tiuj refleksaj agoj liveras la precipajn objektojn de niaj rezonoj.

31. Niaj rezonoj sidas sur du grandaj principoj, tiu de kontraŭdiro, laŭ kiu ni juĝas malvera tion kio envolvas ĝin (t. e. kontraŭdiron) kaj vera tion kio estas kontraŭmetita aŭ kontraŭdirita je la malvero.