landoj kaj por alkonformiĝo al la saĝaj instruoj de la milda Nazaretano.
Leonardo laboris en kelkaj milithospitaloj en Flandrujo kaj Francujo kun granda sed senparada sindonemo, funkciigante siajn novajn aparatojn aŭ alportante vunditojn el tranĉeoj kaj senŝirmaj batalkampoj. En la komenco lia seriozeco kaj ioma sindetenemo kaj ne malpli lia malinklino abomeni ĉion rilatantan al la malamikoj malfavoratigis lin ĉe multaj el liaj kunuloj kaj superuloj. Lia pasia pacamo kaj lia firma kredo je ebleco de honora paco, bazita sur reciproka estimo kaj kristana fratamo, estis malĝuste komprenataj kaj maljuste juĝataj. En tia ekscita tempo, meze de fortaj pasioj, noblaj kaj malnoblaj, kiam la homoj turnis la vizaĝon kiel silikaĵo al la akiro de venko, ŝajne ne troviĝis loko por revemaj idealistoj aŭ utopiuloj. Sed iom post iom tiuj antaŭjuĝoj malaperis, kaj li akiris la korinklinon kaj altan estimon de ĉiuj kunuloj per sia elstaranta sindonemo, sia ĉiama bonkoreco kaj sia sentima kuraĝo en la plej danĝeraj situacioj.
Unu tagon Leonardo ricevis ordonon tuj iri aŭtomobile al hospitalo en Epinal kune kun du francaj armeaj kuracistoj. Unu el la kuracistoj, la pli juna, estis Esperantisto. La alia, kiu, antaŭ la milito, estis inklina entrepreni la studon de la internacia lingvo, precipe pro profesiaj celoj, nun forlasis tiun intencon. Li opiniis, ke la Esperantista movado ricevis tro fortan puŝon malantaŭen per la milito por plenumi, en la daŭro de tre multaj jaroj, la gravan mision, kiun ĝiaj adeptoj laŭdire faris la celo de sia vivo. Ĉi tiu demando formis la temon de vigla diskuto dum parto de la aŭtomobila veturo.
— Jes, jes, sinjoro Marston, — diris la pliaĝa oficiro
