Paĝo:P.-J. - La deveno de l’Homo, 1914, Du Homaranoj.pdf/9

El Vikifontaro
Ĉi tiu paĝo ne estas provlegita

Universo tiel, kiel ni vidas ĝin, kaj la tero kun siaj loĝantoj, ne estas alia aĵo, ke transformiĝoj de l' substanco, de l' materio kaj energio.

Laplace pruvas al ni formadon kaj evolucion de l' mondoj en la spaco, per fizikaj klarigoj; ni konas teorion de l' nebulozoj kaj de l' suna sistemo (Bildo 1a).

De Laplace ĝis nun, ĉiuj la sciencaj malkaŝoj certigas unuecon kaj nedetrueblon de l' substanco.

Universo ne estas alia aĵo, ol amaso da substanco. La substanco sin disigas laŭ manieroj, kiuj ŝanĝiĝas ĝis la senfino. Ni povas konsideri ĝian tuton ĉiam restante la sama. Universo dum preciza momento estas la stato de l' substanco en tiu momento mem. La nuna Universo estas la nuna stato de l' substanco.

Tial, ni nur devas klarigi al ni substancajn aliiĝojn, kaj kompreni la substancan esencon. Tiu estas la granda problemo, kiun ni nur povas solvi per la progreso de l' observado, de l' spertado, kaj de l' rezonado. Ĉiam, kiam oni observas atente, kiam oni eksperimentas atente, kaj kiam oni rezonas atente, oni antaŭeniras paŝon en la solvon. Jam estas trafi multe, formi hipotezon, kiel tiun de Laplace, pri la formado kaj evolucio de l' mondo, kies hipotezo sin certigas ĉiutage.

La Suno. Ĝia diametro estas 1.394260 kilometrojn.

Merkurio. Ĝia diametro estas proksimume 1.616 kilometrojn; ĝia meza distanco je la Suno estas 57.000000 kilometrojn. Ĝi ĉirkaŭiras la Sunon dum 88 tagojn, kaj ŝajnas montri ĉiam al la Suno nur la saman duonsferon.

Venuso. Ĝia diametro estas proksimume 12.730