direktoro de entrepreno funkcias samtempe kiel gxia sola librotenisto laux kies taglibraj enskriboj cxio alia devas direktigxi. Tia stato jam el vidpunkto de skrupuleco ne ekzistu. Ion tian povas permesi al si privatulo en privataj negocoj pri kiuj li al neniu sxuldas kontrolon. Sed tio ne povas konveni en asocio, kiu ja respondecas al granda nombro da membroj. Tion dirante mi volas nur elmeti gxeneralan principon, sen ia ajn aludo je S-ro Jakob. Cetere la librotenado, kiel gxi estas farata, neniel respondas al la postuloj cxe konscienca entrepreno. Fari kontrolon – ecx nur pri unu monato – estis praktike maleble, kaj, tiucelaj provoj faritaj kune kun S-ro Jakob, malsukcesis jam cxe la komenco: Aux la dokumentoj ne estis troveblaj, aux la sumoj sur ili estis tiele detalitaj kaj dislokitaj ke oni ne plu sukcesis rekonstrui kontroleblan kontajxon. Tian enskribadon S-ro Jakob praktikas por sxpari al si la traktadon de multaj bagatelaj sumetoj. Li opinias, ke preciza librotenado perdigus pli da tempo ol gxi finance gajnigus per trovo de 1 aux 2 frankoj. Por mi, komercisto, tia starpunkto estas neaproblebla kaj mi povas diri nur, ke la librotenado de UEA neniel respondas al tio kion oni en komercaj rondoj nomas superrigardebla librotenado. La sola bazo de la tuta librotenado estas ne pli ol tiu taglibro zorgata de S-ro Jakob mem. Nur pri kelkaj delegitoj ekzistas kurantaj kontoj, kiuj tamen valoras nur por statistiko kaj por kontrolo kun la koncernaj kontohavantoj. Por kompletigo kaj kontrolo de la tuta librotenado kaj por la precizeco de la bilanco ili neniel utilas. Tiucele oni komplete dependas de la adicioj en la taglibro.
Volante ekzakte kontroli tiun bilancon, oni devus ekzameni enskribon post enskribo kaj ekstrakti por si kompletan kurantan kontaron paralele kun kartoj de la aferkontoj. Laux aserto de S-ro Jakob, tiaj ekstraktoj estas cxiumonate farataj, sed nur sur neligitaj folioj, krajone, kaj cetere ne konservataj kiel nepre necesaj aldonoj por la bilanco. Al mia propono instali modernan praktikan trakopian kontadon, S-ro Jakob deklaris ke li opinias la sistemon de li enkondukitan senmanka kaj ke li ne povas decidigi al la novajxo. Estas eksterdube, ke moderna trakopia kontado anstataux la nuna sistemo sxparigus multe da tempo kaj por la direktoro kaj ankaux tute gxenerale. La traktado de la apudaj kontoj okupas unu frauxlinon ankoraux 1.1/2 – 2 horojn tage, do cxirkaux 600 – 700 horojn Jahre. Oni povas do resumi, ke 200 labortagoj estas uzataj por plenumi librotenadon kiu ampleksas ne pli ol 4000 kontenskribojn Jahre (laux propraj indikoj de S-ro Jakob).
La sekcio de S-ro Kreuz prezentas tute kontrauxan bildon apud la sekcio de S-ro Jakob. S-ro Kreuz estas helpata de nur unu juna persono, sed havas modelan ordon en siaj aktoj kaj korespondajxoj. La librotenadon por la sekcio Kreuz faras UEA. S-ro Kreuz, kiu parolas flue la francan, tre bone la anglan, krome suficxe bone la hispanan kaj la italan lingvojn, ankaux regas vicon da stenografioj gxis pordebata rapideco, estas ega ambiciulo al kiu mankas nur unu – nome profunda instruo en supera lernejo. Senrezerve oni povas diri, ke li multon postakiris per meminstruo, sed tamen restis kelkajn [!] scimankoj. Cxiukaze, UEA aspektus alie, se tie la direkcio laborus sambone kiel cxe I.C.K. Cxe tio oni ne malatentu, ke S-ro Kreuz transprenis I.C.K. sen iu ajn antauxajxo. Cxion li devis nove instali, nove krei kaj iniciati. Mi detale parolis kun li pri celo kaj labormetodo de I.C.K. kaj konstatis, ke
