Maria/Ĉapitro XXV
Vekigis min la susurparolo de la infanoj, kiuj vane stimulis sin respekti main sonĝon. La kolombjoj kaptitaj tiujn tagojn, kaj kiujn flugiltranĉitaj devigis ilin resti en vajuaj skatoloj, ĝemis gvatantaj la unuajn sunradiojn kiuj penetris en la ĉambron tra la fendetoj.
—Ne malfermu —diris Felipe— ne malfermu, ke ia frato dormas, kaj elirtas la cuncunas******.
—Sed se Maria jam vokis nin —kontraŭdiria la malgranda.
—Tio ne okazis: mi vekiĝis delonge, kaj ŝi ne vokis.
—Jes, mi jam scias kion vi volas: iri kurante unue lo mi al la rivereto por diri poste ke nur en viaj hokoj falis nigrojn.
—Kiel al mi kostas mian laboron meti ilin bone… —interrompis al li Felipe.
—Vidu tiun gracion!**** Se estas Johano Anĝelo kiu metas ilin por vi ernla bonaj marĉoj.
Kaj li insistis malfermi.
—Ne malfermu! —kontraŭdiris Felipe ĉaĝenita jam—: atendu mi vidu scu Efrain’ dormas.
Kaj dirinte tion ĉi, li alproksimiĝis pierpunte al mia lito.
Mi prenis tiam lin de la brako, dirante:
—Ha, fripono! Ke vi ŝtelas la fiŝojn al la malgranda.
Ambaŭ ridis kaj alproksimiĝis starigi la pledon respekte. Ĉio restis aranĝita kun la promeso kiun mi faris al ili ke posttagmeze mi irus ĉeesti la instaladon de la hokoj. Mi leviĝis kaj lasinte ilin en la tasko enkarcerigi*** la kolombopjn kiuj batante la flugilojn serĉis eliron ĉe la pordo, mi trairis la ĝardenon.
La oranĝfloroj, albahacas**** kaj rozoj donis al la vento siajn delikatajn aromojn, ricevinte la karesoj de la unuaj sunradioj, kiu ekmontriĝis sur la verto de Morrillos***, disverŝante ĝis al blua zenito bluaj malgrandaj nuboj de koloroj roza kaj oro****.
Pasante fronte de la fenestro de Emma, mi aŭdis ke parolis ŝi kaj Maria, interrompanta sin por ridi. Produktis ŝiaj voĉoj, speciale tiu de Maria, pro la nekomparebla murmuro de iliaj soj, ion similan al la bruo kiun formas la kolomboj kaj azulejos***** kial ili vekiĝas en la foliaroj de la oranĝarboj kaj madronoj**** de la fruktogrardeno.
Konversaciis malmlaŭre don Jeronimo kaj Carlos, promenantaj en la koridoroj de la ĉambroj, kiam mi saltis la barilon de la fruktoĝcardeno por fali*** en la ekstera korto.
—Ej!*** — diris sinjoro de M…—vi leviĝas frumatene kiel bona fazendisto. MI pensis ke vi estis tiel dormemeta kiel via amiko kiam venis de Bogoto; sed kiuj loĝas kun mi devas alkutimiĝi leviĝi frue.***
Li daŭrigis farante longan ennumeracion***** de la avantaĝoj de la malmulta dormado; al ĉio tio oni povus respondi ke tio kion li nomis dormi malmulte ne estis alia afero lo multe dormi komencinte frue; ĉar li konfesis ke li havis la kutimon enlitiĝi je la sepa aŭ oka nokte, por eviti la kapdoloron.
La alveni de Braulio, kiun Johano Anĝelo vokis frumatene, prlenuminta la ordonon kiun mi donis al li la pasintan nokton, malpermesis al ni ĝui la finon de la paroladon de sinjoro de M…
Kunportis Braulio paron de hundoj, en kiuj ne estus malfacile al alia malpli konanta de ili lo mi, rekoni la heroojn de nia ĉasado dela pasinta tago. Majo gruntis kiam li vidis nin kaj venis kaŝiĝi malantaŭ mi kun montroj de nevenkebla malsimpatio: ĝi, kun sia blanka haŭto, ankoraŭ bela, la falintaj oreloj kaj la frunto kaj rigardo severaj, donis al si antaŭ la lajeros**** de la montarano aeron de nelaŭdega aristokratio.***
Braulio salutis humile kaj alproksimiĝis por demandi pri mia familio samtempe ke mi etendis la manon al li kun korinklino.*** Siaj hundoj faris al mi regalojn en pruvo ke mi estis al ili pli simpatia lo Majo.
—Ni havos okazon pruvi vian ĉaspafilon —ni diris al Carlos—. Mi ordonis peti du hundojn tre bonajn al Sankta Elena, kaj ĉi tie vi havas kunulon kiun ne mistifikas la cerboj, kaj du hundidojn tre lertaj.
—Ĉu tiuj? — demandis malŝate Carlos.
—Kun tiaj skabiaj hundoj? —aldonis don Jeronimo.
—Jes, sinjkoro, kun la samaj.
—Mi vidos ĝin kaj mi ne kredos ĝin —respondis sinjoro de M… ekpaxante denove en la koridoro.
Oni ĵus alportis al ni la kafon, kaj mi devigis Braulion akcepti tason destinitan por mi. Carlos kaj sia patro ne kaŝis bone la miron kiu kaŭzis al ili mia ĝentileco al montarano.
Iom poste***, sinjoro de M… kaj mia patro surĉevaliĝis por iri viziti la laborojn de la fazendo. Braulio, Carlos kaj mi, nin dediĉis prepari la ĉaspafilojn kaj alĝustigi ŝarĝon al tiu kiun mia amiko volis uzi.
Ni estis en tio kiam ma patrino sciigis duonkaŝe al mi ke ŝi volis alporoli min. Ŝi atendis min en la kudrejo. Maria kaj mi stis en la banejo. Igante sidi min proksime de ŝi, diris al mi.
—Via patro insistas ke oni devas oficialigi al Maria la pretendon de Carlos. Ĉu vi ankaŭ pensas ke oni devas fariĝi tiel?
—Mi kredas ke devas fariĝi kion mia patro aranĝu.
—Ŝajnas al mi ke vi opinias tiumaniere por obei lin, ne ĉar ni ne impresiĝas pro tio ke li havas tiun decidon.
—Mi ofertis observi tiun konduton. Aliflanke, Maria ankoraŭ ne estas mia fianĉino kaj ŝi estas en libero decidi kion ŝi volu. Mi ofertis niri nenion pri tio interkonsentita kun vi; kaj mi plenumis.***
—Mi timas ke la emocio kiu kaŭzos al Maria imagi ke via patro kaj mi estas malproksimaj aprobi kio okazas inter vi, igos al ŝi multan malbonon. Ne volis via patro paroli kun sinjoro de M… pri la malsano de Maria, timantaj ke oni estimu tion kiel prteteksto de malkcepto***; kaj kiel li kaj lia filo scias ke ŝi havas doton… la ceteron mi ne volas diri, sed vi komprenas ĝin. Kion ni devas fari, do, diru vi, por ke Maria ne pensu nek demalproksime****ke ni ne kontraŭtaras ke ŝi estu via edzino; sen ke i lasu plenumi santempe kun tio interkonsentita**** lastatempe kun via patro?
—Estas nur unu maniero.
—Kiu?
—Mi diros tion al vi; kaj mi promesas al mi ke vi aprovos ĝon’ mi petegas al vi de nun ke vi aprobu ĝin. Ni malkaŝu al Maria la sekreton kiun mia patro trudis pri la permeso kiuj li donis al mi vidi en ŝi tiun kiu estos mia edzino. Mi ofertas al vi ke mi estos prudenta ke ne nenion ni lasos noti al mi patro kiu povas komprenigi al li tiun ĉi necesan infidencia*****. Ĉu mi povos daŭre kjonservi tiun kondukon kiun li postulas, sen olkazigi al Maria malĝojojn kiuj faros pli granda la malbonon lo konfesi al ŝi ĉion? Fidu vi je mi: Ĉu ne estas vero ke estas neeble por fari kion mi a patro deziras? Vi vidas ĝin: Ĉu vi ne kredas tion tiel?****
Mia patrino restis silenta dummomente, ka poste, ridetanta en la maniero plej afabla***, diris:
—Bone; sed kondiĉe ke vi ne forgesu ke vi devas promesi al ŝi nur kion vi povos plenumi. Kaj kiel mi parolos al ŝi pri la propono de Carlos?
—Kiel vi parous al Emma en identa kazo; kaj dirante al ŝi poste kion vi promesis al mi manifesti al ŝi. Se mi ne estas en trompo, la unuaj vortoj viaj igos al ŝi eksperimenti dolorigan** impreson, ĉar ili donos motivon por ke ŝi timu ke vi kaj mia patro kontraŭstaru decide nian engaĝiĝon***. Ŝia aŭdis iam kion vi parolis pri sia malsano, kaj nur la afabla trato*** kiun vi daure donis al ŝi kaj la konversacio okazinta inter ŝi kaj mi, trankviliĝis ŝin. Forgesu ke mi faros al ŝi la pripensojn pri la propono de Carlos. Mi aŭskultos kion vi diros, malantaŭ la framoj*** kulisoj** de tiu pordo.
Estis ĝi tiu de la hejmkapelo de mia patrino,***
—Ĉu vi? —demandis ŝi al mi mirigita.
—Jes, sinjorino, mi.
—Kaj kial sin apogi en tiu trompo?
—Maria ĝojos ke ni faros ĝi tiel, vidinte la rezultojn.
—Kiun rezulton vi promesas, do?
—Scii ĉion kion ŝi estas kapabla fari por mi.
—Sed, ĉu ne estos pli bone, se estas ke vi volas aŭdi kion ŝi diros al mi, ke ŝi sciu neniam ke vi aŭdis ĝin kaj ke mi ĝin akceptis?***
—Tiel estos, se vi ĝin deziras.
—Malbona vizaĝo havas vi plenumi tion.*****
—Mi petegas al vi ke vi ne kontraxustaru.
—Sed ĉu vi ne vidas ke fari kion vi celas, se ŝi eksciiĝas pri tio, estas kvazaŭ mi promesus al ŝi ion kion mi bedaŭrinde ne scias ĉu mi povas plenumi, ĉar denove aperinte la malsano, via patro kontraŭstaros vian geedziĝon, kaj mi devus fari la samon?
—Ŝi scias ĝin; ŝi neniam konsentus esti mia edzino, se la malsano reaperas. Sed ĉu vi forgesis kion diris la kuracisto?
—Faru, do, kion vi volu?
—Aŭdu vi iliajn voĉojn; ili estas ĉi tie. Gardu ke Emma ne ekpensu eniri en la hejmkapelo.
Maria eniris rozkolora kaj ridanta ankoraŭ pro tio kion ŝi eestis konversacianta kun Emma. Ŝi trairis kun paŝo leĝera kaj preskaŭ infana la ĉambro de mia patrino, kiun ŝi malkovris nur kiam ŝi estis enoronta en sia.
—Ha! —ŝi ekkriis—; Ĉu ĉi tie estis vi? — Kaj alproksimiĝanta al ŝi—: Sed kiom kala vi estas! Vi sentas vin malsana de la kapo, ĉu ne? Se vi estus baninta vin… tio plibonigas vin tiom…
—Ne, ne; mi estas bona. Mi atendis vin por paroli al vi private; kaj kiel temas pri afero tre grava, mi timas ke ĉio tio povas okazigi al vi malbona impreson.
—Kio povas esti? Kio estas?…
—Sidiĝu ĉi tie — diris al ŝi mia patrino signalanta tabureteton*** kiun ŝi havis ĉepiede.
Sidiĝis ŝi, kaj, senutile penante rideti, sia vizaĝo havigis al si esprimon*** de ĉarma graveco.
—Diru vi jam —diris ŝi klopondate regi la emocion, pasanta ambaŭ manojn por*** la frunto, kaj tuj asegurande**** kun ili la kombilon de Carej**** orkolora kiu subtenis siajn hararojn en formo de dika kaj brila laĉo kiu ĉirkaŭligis la tempiojn.
—Mi parolos al vi sammaniere kiel mi parolus al Emma en egala cirkunstanco.
—Jes, sinjorino: mi jam aŭdas.
—Via patro komisiis al mi ke mi diru al vi… ke la sinoro de M… petis vian manon por sia filo Carlos…
—Mi! —ekkriis ŝi mirigita kaj farinta nevolan movon por stari; sed ŝi denove falis en sia seĝo, kovris la vizaĝon kun la manoj, kaj mi aŭdis ke ŝi ploretis.
—Kion mi devas diri al li, Maria?
—Ĉu li komisiis al vi ke vi diru ĝin al mi? —ŝi demandis al ŝi per senaera voĉo****.
—Jes, filino; kaj li plenumis sian devon sciigante ĝin al vi.
—Sed kial vi diras ĝin al mi? — kaj kion vi volus ke mi faru?
—Ha! Diri al li ke mi ne … ke mi ne volas… ne ne.
Post momento, levante la rigardon al mia patrino, kiu sen povi ĝin eviti ploris kun ŝi, disis al ŝi:
—Ĉiuj scias ĝin ĉu en vere?, ĉiuj volis ke vi diru ĝin al mi.
—Jes; ĉiuj scias ĝin, krom Emma.
—Nur ŝi… Mia Dio! Mia Dio! — aldonis ŝi kaŝanta la kapon en la brakoj kiujn ŝi apogis sur la genuoj de mia patrino, kaj ŝi restis tiel dum iuj momentoj****.
Levante poste pala la vizaĝon kaj verŝigita de pluvo de larmoj:
—Bone —ŝi diris—:vi jam plenumis; ĉion mi scias jam.
—Sed Maria —interrompis al ŝi dolĉe mia patrino— ĉu estas, do, tiom da malĝojo ke Carlos volu esti via edzo? Ĉu ne estas…?
—Mi petegas al vi… mi ne volas; mi ne bezonas scii pli. Ke oni lasis ke vi proponu ĝin al mi?… Ĉiuj, ĉiuj kunsentis ĝin! Ja mi diras —ŝi aldonis kun energia viĉo malgraŭ la ploretoj— mi diras ke antaŭ lo kunsenti tionn mi mortos. Ha! Ĉu tiu sinjoro ne scias ke mi havas la saman malsanon kiu mortigis mian patrinon, estante ŝi tre juna?… Aj! Kion mi faros nun sen ŝi?
—kaj ĉu ne estas mi ĉi tie? Ĉu ne amas min tutanime?
Mia patrino estis malpli forta lo ŝi pensis.
—Por*** miaj vangoj rulis larmoj kiujn mi sentis guti ardaj sur miaj manoj, apogataj een unu el la butonoj*** de la pordo kiu okultis min.
Maria respondis al mia patrino:
—Sed tiam kial vi proponas al mi tion ĉi?
—Ĉar estis necese ke tiu «no» eliru el viaj lipoj, kavankan mi supozus ke vi ĝin dirus.
—Kaj nur vi supozis ke mi dirus ĝin, ĉu ne estas tiel?
—Eble iu alia supozis ĝin ankaŭ. Se vi scius kiom da doloro, kiom da sendormoj kaŭzis tiu ĉi afero al tiu kiun vi juĝas kulpa!
—Paĉjon? —diris ŝi jam malpli pala.
—Ne; Efreinon.
Maria elspiris malfortan krion, kaj lasinte fali la kapon sur la sino de mia patrino, restis senmova.
Tiu ĉi malfermis al lipojn por voki min, kiam Maria rerektiĝis malrapide; ŝi stariĝis kaj diris preskaŭ ridete, denove asegurando**** la hararon kun la tremantaj manoj.
—Mi faris malbone ploranta tiel, ĉu ne certe? Mi kredis…
—Trankviliĝu kaj sekigu viajn larmojn: mi volas vidi vin denove kontenta kiel vi estis. Vi devas estimi la gdentilecon de lia konduto…
—Jes, sinjorino. Ke li ne sciu ke mi ploris, ĉu ne? — ŝi diris sekigante sin per la naztuko de mia patrino.
—Ĉu ne faris bone kunsentanta ke mi dirus al vi ĉion?
—Eble… kiel ne.
Sed vi diras tion en maniero… Via patro postulis al li la kondiĉon, kvankam ne estis necese, ke li** lasu decidi libere en tiu ĉi kazo.
—Kondiĉon? Kondiĉon por kio?
—Li postulis ke ni neniam diru al vi ke ni sciis kaj kunsentis*** pri kio inter vi okazas.
—La vangoj de Maria tikturiĝis, aŭdinte tion ĉi, de la plej milda rozkoloro. Ŝij okuloj estis alnajlitaj al la planko.
—Kial li postulis tion? —diris ŝi fine kun voĉo kiu apenaŭ sukcesis aŭdi mi—. Ĉu havas mi la kulpon?… Ĉu mi agas malbone, do?…
—Ne, filino, sed va patro pensis ke via malsano bezonis antaŭzorgojn…
—Antaŭzorgojn?… Ĉu ne estas mi sana jam? Ĉu vi ne kredas ke mi denove ne superos plu? Kiel povas Efrain’esti kaŭzo de mia malsano?
—Estus neeble… li amanta vin tiom, eble pli lo vi lin.
Maria movis la kapon flank-al-flanke, kvazaŭ resppondanta al si mem, kaj skuinte ĝin tuj poste kun leĝereco kiun kutime faras infanino por malproksimigi timiga rememoro, ŝi demandis:
—Kion mi devas fari? Mi faras jam kion ajn vi volu.*****
—Carlos havos hodiaŭ okazon paroli al vi pri siaj pretendoj.
—Ĉu al mi?
—Jes, aŭdu: vi diros al li, konservanta kompreneble la tutan serenecon al vi ebla, ke vi nepovas akcepti sian oferton, kvankam ĝi multe honorigas vin, ĉar vi estas tre juna, lasinte al li oni ke kaŭzas al vi vera malĝojo doni tiun neoadon…
—Sed tio estos kiam ni estos ĉiuj kune.
—Jes —respondis al ŝi mia patrino, komprezigita*** de la ĉarmeco kiun revelkis ŝia voĉo kaj ŝiaj rigardoj—. Mi kredas ke mi meritas ke vi estu tre condescendiente**** kal mi.
Al kio ŝi nenion respondis. Alproksimiĝante per la dekstra brako la kapon de mia patrino al sia, ŝi restis tiel kelkajn momemtojn ŝia vizaĝo en la plej acendrada **** tenero. Ŝi trairis haste la ĉambron kaj malaperis malantaŭ la kurtenoj de la pordo kiu kondukis al sia ĉambro.