Saltu al enhavo

Paĝo:Fruictier - Esperanta Sintakso, 1903.djvu/18

El Vikifontaro
Ĉi tiu paĝo ne estas provlegita

estas jam bone difinitaj de »unu vidvino havis du filinojn«; »domo« estas jam bone difinita de »en kiu oni lernas«.

Rim. 2. Sed ni esploru jenajn frazojn: Venigu la kuraciston, ĉar mi estas malsana, kaj: Mi aĉetis por la infanoj tableton kaj kelke da seĝetoj, (Z.) oni vidas, ke artikolo estas nepre necesa por komprenigi klare kaj rapide la ideon. Se ni dirus: »venigu kuraciston«, oni povus kredi ke ni volas ian ajn kuraciston. Per »la« ni montras: »venigu tiun kuraciston, kiun ni konas«, aŭ »kiu jam kuracis nin«. Simile: »mi aĉetis por infanoj tableton« signifus, ke tiuj infanoj estas iaj ajn infanoj, sed ne la niaj aŭ tiuj, pri kiuj ni jam parolis.


II. Uzoj apartaj.

11. Ofte oni uzas »la« antaŭ nomo de unu individuo, unu afero, por montri, ke oni celas la tutan genton.


E.: La riĉulo havas multe da mono (Z.), t. e. ĉiuj riĉuloj.
La botisto faras botojn kaj ŝuojn (Z.) t. e. ĉiu botisto.
Oni diras, ke la vero ĉiam venkas (Z.).
En la arbaro, en la historio, en la urbo, sur la kamparo, k. t. p.


12. Simile antaŭ vorto en multenombro »la« povas montri ĉiujn estaĵojn apartenantajn al la klaso citata.


E.: La ŝipanoj devas obei la ŝipestron (Z.), t. e. ĉiuj ŝipanoj.
La Parizanoj estas gajaj homoj (Z.) t. e. en ĝenerala maniero, ĉiuj homoj loĝantaj en Parizo estas gajemaj.


13. Kiam la senco restas komprenebla, oni povas en tiaj okazoj forigi »la«.


E.: Vitro estas rompebla kaj travidebla. (Z.)
Verkisto verkas librojn kaj skribisto simple transskribas paperojn. (Z.)
Luteranoj kaj Kalvinanoj estas Kristanoj. (Z.)
Urbanoj estas ordinare pli ruzaj ol vilaĝanoj. (Z).
En urbo, en historio, en arbaro, sur kamparo, en filozofio, k. c.