estas jam bone difinitaj de »unu vidvino havis du filinojn«; »domo« estas jam bone difinita de »en kiu oni lernas«.
Venigu la kuraciston, ĉar mi estas malsana, kaj: Mi aĉetis por la infanoj tableton kaj kelke da seĝetoj, (Z.) oni vidas, ke artikolo estas nepre necesa por komprenigi klare kaj rapide la ideon. Se ni dirus: »venigu kuraciston«, oni povus kredi ke ni volas ian ajn kuraciston. Per »la« ni montras: »venigu tiun kuraciston, kiun ni konas«, aŭ »kiu jam kuracis nin«. Simile: »mi aĉetis por infanoj tableton« signifus, ke tiuj infanoj estas iaj ajn infanoj, sed ne la niaj aŭ tiuj, pri kiuj ni jam parolis.
2. Sed ni esploru jenajn frazojn:
II. Uzoj apartaj.
11. Ofte oni uzas »la« antaŭ nomo de unu individuo, unu afero, por montri, ke oni celas la tutan genton.
E.: | La riĉulo havas multe da mono (Z.), t. e. ĉiuj riĉuloj. |
La botisto faras botojn kaj ŝuojn (Z.) t. e. ĉiu botisto. | |
Oni diras, ke la vero ĉiam venkas (Z.). | |
En la arbaro, en la historio, en la urbo, sur la kamparo, k. t. p. |
12. Simile antaŭ vorto en multenombro »la« povas montri ĉiujn estaĵojn apartenantajn al la klaso citata.
E.: | La ŝipanoj devas obei la ŝipestron (Z.), t. e. ĉiuj ŝipanoj. |
La Parizanoj estas gajaj homoj (Z.) t. e. en ĝenerala maniero, ĉiuj homoj loĝantaj en Parizo estas gajemaj. |
13. Kiam la senco restas komprenebla, oni povas en tiaj okazoj forigi »la«.
E.: | Vitro estas rompebla kaj travidebla. (Z.) |
Verkisto verkas librojn kaj skribisto simple transskribas paperojn. (Z.) | |
Luteranoj kaj Kalvinanoj estas Kristanoj. (Z.) | |
Urbanoj estas ordinare pli ruzaj ol vilaĝanoj. (Z). | |
En urbo, en historio, en arbaro, sur kamparo, en filozofio, k. c. |